Ήταν ο Patch Adams, ο John Keating, η κα Doubtfire, ο Peter Pan και το Τζίνι του λυχναριού του Αλαντίν. Ήταν πολλές προσωπικότητες «εγκλωβισμένες» σ’ ένα και μόνο σώμα. Ήταν ένας άνθρωπος που με περισσή ευκολία μας έκανε να γελάμε με την ψυχή μας και να μας συγκινεί. Κι όμως, πριν λίγες μέρες, το «Τζίνι» πέταξε μακριά, αδυνατώντας να νικήσει την κατάθλιψη που το βασάνιζε και κάνοντας εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο που το αγάπησε να ψιθυρίζει «εύχομαι να ξεκουράστηκες πια». Ο λόγος για τον Robin Williams, ο οποίος την περασμένη Δευτέρα έδωσε δυστυχώς τέλος στη ζωή του. Και μπορεί ο αγαπημένος ηθοποιός να μη μας χαρίσει πια καινούριες εμπειρίες γέλιου ή να μας ξανακάνει να δούμε τα πράγματα από μία άλλη οπτική. Το έργο του όμως θα παραμείνει και θα μας θυμίζει πως μόνος ένας υπέροχος άνθρωπος θα μπορούσε να ερμηνεύσει ρόλους όπως αυτούς που προανέφερα. Παρατήρησα πως ελάχιστοι ανέφεραν έναν ακόμη ενδεικτικό ρόλο του Williams, κι αυτός είναι ο ρόλος του Dr. Malcolm Sayer στην ταινία «Awakenings», η οποία βασίζεται στην ομότιτλη συλλογή απομνημονευμάτων του Dr. Oliver Sacks. Ευκαιρία, λοιπόν, να εντάξουμε την ταινία στο αφιέρωμά μας σε ταινίες που βασίστηκαν σε βιβλία.
1969: Ο Dr. Malcolm Sayer (Robin Williams) αναλαμβάνει το θάλαμο με τους κατατονικούς ασθενείς του Νοσοκομείου Χρόνιων Παθήσεων στη Νέα Υόρκη. Σύντομα ανακαλύπτει πως όλοι αυτοί οι ασθενείς είναι επιζήσαντες της επιδημίας ληθαργικής εγκεφαλίτιδας της περιόδου 1917-1928, καθώς ακόμη πως διατηρούν κάποιες αντανακλαστικές κινήσεις. Ο Sayer θα ξεχωρίσει έναν από τους ασθενείς του, τον Leonard Lowe (Robert De Niro) και θα πείσει το συμβούλιο του νοσοκομείου να ξεκινήσει με τον Leonard μία πειραματική θεραπεία βασισμένη στο L-Dopa, ένα φάρμακο που προοριζόταν για ασθενείς που έπασχαν από Parkinson. Τα αποτελέσματα φαίνονται σχετικά άμεσα κι ο Leonard ξυπνά από την κατατονική του κατάσταση και καθ’όλη τη διάρκεια της θεραπείας – όσο απίστευτο κι αν ακουστεί αυτό – ο Leonard θα δώσει μαθήματα ζωής τόσο στον ίδιο τον Sayer όσο και στους υπόλοιπους εργαζομένους του νοσοκομείου.
Όπως προείπα, η ταινία «Awakenings» βασίστηκε στα απομνημονεύματα του Βρετανού νευρολόγου Oliver Sacks, και φυσικά σε πραγματικά γεγονότα, μια που στην ταινία ο Robin Williams ενσαρκώνει τον ίδιο τον Sacks. Στην ουσία, η ταινία της σκηνοθέτιδας Penny Marshall («Big» και «The Preacher’s Wife») είναι μία απεικόνιση των εμπειριών του Dr. Sacks εκείνη την περίοδο στο Beth Abraham Hospital. Μόνο που η Marshall αλλά κι ο σεναριογράφος Steve Zaillian («Η Λίστα του Σίντλερ» και «Το Κορίτσι με το Τατουάζ»), δεν αρκέστηκαν απλά στο επιστημονικό κομμάτι της ταινίας. Αντίθετα, ήθελαν να περάσουν στους θεατές της ταινίας το συμπέρασμα πως στην ιατρική δεν αρκεί μόνο η χημεία κι η σωστή εφαρμογή αυτής, αλλά πως η λαχτάρα του ασθενούς για ζωή σε συνδυασμό με την ανθρωπιά των ανθρώπων που εκτελούν τα ιατρικά και νοσηλευτικά τους καθήκοντα είναι αυτά που μπορούν να γεννήσουν τελικά την ελπίδα. Αποτέλεσμα μία ανθρώπινη κι απερίγραπτα συγκινητική ταινία, κατά τη διάρκεια της οποίας πρέπει κάποιος να είναι πολύ «σκληρόπετσος» ώστε να μην ανατριχιάσει ή έστω να σκάσει ένα γλυκόπικρο χαμόγελο. Γι’ αυτό, άλλωστε, το 1990 ήταν κι υποψήφια για το Oscar Καλύτερης Ταινίας αλλά και Σεναρίου.
Για το cast:
Σήμερα απλά θα μιλήσουμε για τις ερμηνείες δύο – κυριολεκτικά – «ιερών τεράτων» του σινεμά!
Ειλικρινά, τόσες μέρες που βλέπω και ξαναβλέπω κείμενα, φωτογραφίες, αναρτήσεις για το Robin Williams, απορώ πώς κανένας δεν αναφέρθηκε στο «Awakenings». Ο ρόλος του Dr. Sayer, ενός ευφυούς επιστήμονα αλλά κοινωνικά απομονωμένου ανθρώπου θα έπρεπε να αναφέρεται ουκ ολίγες φορές. Θα σας πω απλά αυτό και χωρίς να κάνω spoiler, μην ανησυχείτε. Κατά τη διάρκεια της ταινίας, κάποιος χαρακτήρας περιγράφει το Dr. Sayer ως «καλό άνθρωπο». Θα επιβεβαιωθείτε πως δε θα μπορούσε να υποδυθεί κάποιος άλλος το Sayer εκτός από τον Robin Williams. Η γλυκύτητα της φωνής του, το βλέμμα του, οι αμήχανες/ντροπαλές του αντιδράσεις… όλα αυτά ο Robin Williams τα επιστρατεύει και χτίζει μία περσόνα η οποία δύσκολα μπορεί να διαγραφεί από τη μνήμη του σινεφίλ. Μπορεί να μη χρησιμοποιεί τις κωμικές του εκφράσεις και κινήσεις, με τις οποίες ίσως τον συνηθίσαμε, αλλά με το «Awakenings» ο Williams ακολουθεί το μοτίβο του ρόλου του στον «Κύκλο των Χαμένων Ποιητών»: κάθε του ρόλος θα είχε ξεχωριστή σημασία για τη ροή της ταινίας, ακόμη κι αν αυτός ήταν ένας δεύτερος ή και τρίτος ρόλος. Το «Awakenings», λοιπόν, προστίθεται στις ταινίες που πάντα θα βλέπουμε με νοσταλγία τον Robin Williams.
Τέλος αυτός που κυριολεκτικά κυριαρχεί στην ταινία είναι ο Robert De Niro στο ρόλο του κατατονικού Leonard. Φανταστείτε απλά πόσο δύσκολο είναι τη μία στιγμή ένας ηθοποιός να παραμένει εντελώς ανέκφραστος κι ακίνητος, την άλλη στιγμή να κάνει τα πρώτα του βήματα θυμίζοντας τον «Bambi» και στη συνέχεια να μεταμορφώνεται σ’ έναν καθ’ όλα υγιή και «φυσιολογικό» άνθρωπο. Ε, λοιπόν, ο De Niro όχι απλά καταφέρνει αυτές τις μεταβάσεις του χαρακτήρα του, αλλά σε κάθε στάδιο της ασθένειας και της αποθεραπείας του καταφέρνει να σε συγκινήσει. Και σίγουρα, εκτός από τον Dr. Sayer, μαθήματα ζωής δίνει και στο θεατή. Κι ενώ ήταν υποψήφιος για το Oscar Α’ Ανδρικού Ρόλου για το «Awakenings», τελικά νικητής βγήκε ο Jeremy Irons για το «Γύρισμα της Τύχης».
Είναι ίσως μία από τις καλύτερες ταινίες με πρωταγωνιστή τον εκλιπόντα πια Williams και για μένα ο καλύτερος τρόπος να πω «αντίο» σ’ έναν μεγάλο ηθοποιό.
Πρωταγωνιστούν: Robert De Niro, Robin Williams, Julie Kavner, Ruth Nelson, John Heard, Penelope Ann Miller, Max von Sydow, Alice Drummond κ.α.
