από την Μαρία Κωσταλά– ψυχολόγο*
Αν σας ζητήσει κάποιος να φανταστείτε έναν ψυχολόγο, ποια εικόνα σας έρχεται πρώτα στο νου; Οι περισσότεροι φαντάζονται ένα μουσάτο ασπρομάλλη κύριο, με κουστούμι και σοβαρό ύφος. Ο φανταστικός αυτός ψυχολόγος (ο οποίος παρεπιπτόντως παρουσιάζει φοβερές ομοιότητες με τον Σίγκμουντ Φρόυντ) αναμένεται να φέρεται και με ένα συγκεκριμένο τρόπο, να έχει ένα συγκεκριμένο στυλ γραφείου και θεραπείας.
Από πού όμως προέρχονται αυτά τα στερεότυπα σχετικά με το επάγγελμα του ψυχολόγου και πόσο ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα; Παρακάτω θα αναλύσουμε κάποιες από τις πιο συνηθισμένες πεποιθήσεις του κόσμου σχετικά με τους ψυχολόγους, και θα καταρρίψουμε κάποιους σχετικούς επίμονους μύθους.
Το γραφείο του ψυχολόγου
Για τους περισσότερους το γραφείο του ψυχολόγου είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το περίφημο «ντιβάνι». Η αλήθεια είναι όμως πως πολύ δύσκολα θα βρείτε κάποιον ψυχολόγο που να έχει ντιβάνι στο γραφείο του. Το στερεότυπο αυτό βέβαια έχει κάποια δόση αλήθειας, καθώς, ειδικά σε παλαιότερες δεκαετίες, η παραδοσιακή ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία προϋπέθετε την έλλειψη οπτικής επαφής μεταξύ ψυχαναλυτή και ψυχαναλυόμενου και τη συνεπακόλουθη χρήση ντιβανιού. Σήμερα οι περισσότεροι ψυχολόγοι επιλέγουν αντικριστές καρέκλες/πολυθρόνες, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η επικοινωνία και ο διάλογος.
Η ηλικία του ψυχολόγου
Πολλοί δυσκολεύονται να εμπιστευτούν ένα νεαρό ψυχολόγο και προτιμούν μεγαλύτερους σε ηλικία επαγγελματίες, σκεπτόμενοι πως λόγω μεγαλύτερης εμπειρίας θα έχουν και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Αυτό σε πολλές περιπτώσεις έχει κάποια δόση αλήθειας, και ειδικότερα σε πιο σοβαρά περιστατικά αυτή η εμπειρία είναι απαραίτητη. Από την άλλη όμως οι νεαρότεροι σε ηλικία επαγγελματίες έχουν συνήθως μεγαλύτερο ενθουσιασμό και πάθος για την δουλειά τους, ενώ είναι και πιο ενημερωμένοι για τις νέες εξελίξεις στον κλάδο της ψυχολογίας. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα η νεαρή ηλικία του θεραπευτή, μπορεί να αποτελέσει ατού στην θεραπευτική διαδικασία. Σίγουρα δεν είναι όλοι οι θεραπευτές κατάλληλοι για όλα τα προβλήματα, όμως είναι σημαντικό να μην αποτελεί η ηλικία το μοναδικό κριτήριο επιλογής.
Η εξωτερική εμφάνιση του ψυχολόγου
Το ντύσιμο και η εμφάνιση του ψυχολόγου σχετίζονται με την θεωρητική του κατεύθυνση, με τον χαρακτήρα του, αλλά και τις προσωπικές του προτιμήσεις. Άλλοι επιλέγουν το πιο προσεγμένο και επαγγελματικό στυλ, ενώ υπάρχουν και αυτοί που μπορεί να σας δεχτούν φορώντας τζην. Δεν υπάρχει συγκεκριμένος κώδικας ντυσίματος, και σίγουρα δεν συνδέεται η εξωτερική εμφάνιση του ψυχολόγου με την ικανότητα του ως επαγγελματία. Σημασία έχει να μη μείνετε στο εξωτερικό περίβλημα αλλά να βρείτε έναν άνθρωπο που θα σας κάνει να αισθάνεστε άνετα και θα σας εμπνέει εμπιστοσύνη.
Το κόστος της θεραπείας
Ένα επίμονο στερεότυπο στον χώρο της ψυχικής υγείας είναι το «όσο πιο ακριβός ο ψυχολόγος/ψυχίατρος, τόσο πιο καλός στην δουλειά του θα είναι». Δυστυχώς στην κοινωνία μας έχουμε ταυτίσει το καλό με το ακριβό, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα το να μην παρέχονται ψυχολογικές υπηρεσίες σε χαμηλές τιμές, από φόβο του επαγγελματία ότι «δε θα τον πάρουν στα σοβαρά». Δυστυχώς θα βρείτε πολύ συχνά ψυχολόγους που χρεώνουν αστρονομικά ποσά για μία συνεδρία, χωρίς να σημαίνει αυτό ότι προσφέρουν κάτι διαφορετικό από τον πιο οικονομικό θεραπευτή. Πώς θα ξέρετε όμως εσείς ποιος είναι καλός και ποιος όχι; Σίγουρα όχι από τις τιμές! Καλύτερα κριτήρια είναι η εμπειρία του ψυχολόγου, η ψυχολογική κατεύθυνση που ακολουθεί, όπως και η φήμη του. Αδιαμφισβήτητα όμως το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να κρίνετε από την δική σας εμπειρία, καθώς ακόμα και ο καλύτερος ψυχολόγος μπορείτε να μην είναι ο κατάλληλος για εσάς. Πολύ συχνά χρειάζεται να δοκιμάσετε αρκετούς θεραπευτές προτού καταλήξετε σε αυτόν που σας ταιριάζει.
Η ίδια η θεραπεία
Οι προσδοκίες μας για τη θεραπεία επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό και την έκβαση της. Δεν είναι λίγοι αυτοί που περιμένουν πως ο ψυχολόγος θα τους δώσει ξεκάθαρες συμβουλές οι οποίες θα τους βοηθήσουν να λύσουν τα προβλήματα τους. Δυστυχώς ή ευτυχώς όμως, σε αυτά τα θέματα δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Ο θεραπευτής δεν είναι εκεί για να σας πει τι να κάνετε, αλλά για να σας βοηθήσει να ανακαλύψετε τι σας οδήγησε σε αυτά που σας βασανίζουν σήμερα και να βρείτε τους δικούς σας τρόπους να βγείτε από τις δυσάρεστες καταστάσεις στηριζόμενοι στις δικές σας δυνάμεις.
Ο καλός ψυχολόγος θα επιδιώξει να σας κάνει «ψυχολόγο του εαυτού σας», έτσι ώστε μακροπρόθεσμα να μην χρειάζεστε τη βοήθεια του.
*η Μαρία Κωσταλά είναι μία εκ των δύο ψυχολόγων των Cinematherapy Nights….
