Η Ζάχα Χαντίντ (αραβικά: زها حديد, Zaha Hadid, γεννήθηκε (31.10.1950) στην Βαγδάτη. Είναι η πιο γνωστή εκπρόσωπος της σχολής του ντεκονστρουκτιβισμού (αποικοδομητισμός). Σπούδασε Μαθηματικά στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού πριν κινηθεί προς τη μελέτη στην Αρχιτεκτονική Σχολή της Αρχιτεκτονικής Ένωσης Λονδίνου.
Μετά από την αποφοίτησή της συνεργάστηκε με τους αρχιτέκτονες δασκάλους της, τον Έλληνα Ηλία Ζέγγελη και τον Ολλανδό μαθητή του Ρεμ Κούλχαας στο Γραφείο για τη Μητροπολιτική Αρχιτεκτονική (OMA – Office for Metropolitan Architecture). Εκεί έγινε συνέταιρος το 1977.Το 1980 άνοιξε στο Λονδίνο το δικό της αρχιτεκτονικό γραφείο. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 δίδαξε επίσης στην Αρχιτεκτονική Ένωση του Λονδίνου.
H ιρακινή αυτή αρχιτεκτόνισσα με έδρα στο Λονδίνο είχε γίνει διάσημη πολλά χρόνια προτού αρχίσει να χτίζει τη δεκαετία του ’90. H ξεχωριστή εικαστική ευχέρειά της όχι μόνο της διασφάλισε μια ηγετική θέση στο νεωτερικό αρχιτεκτονικό κίνημα του deconstruction αλλά και μια σειρά σημαντικά έργα που τη δεκαετία του ’90 άρχισαν να υλοποιούν τα – ουτοπικά ως τότε – σχέδιά της. Εχοντας κατασκευάσει τον υπερδυναμικό ριζοσπαστικό πυροσβεστικό σταθμό της Vitra (1993, Weil am Rhein), το LF1 (1999, Weil am Rhein) και τον πύργο για σκι του Ινσμπουργκ (2002, Αυστρία), έχει τελευταία αρχίσει να συλλέγει πρώτα βραβεία αρκετών διεθνών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών.
Το 2002 η Χαντίντ κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό σχεδίου για να σχεδιάσει το νέο γενικό σχέδιο πόλης της Σιγκαπούρης.Τον Ιούνιο του 2003 εγκαινιάστηκε το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (CAC) που σχεδίασε για το Σινσινάτι. Και αυτό ήταν μόνο η αρχή…
Το 2004 έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε το Βραβείο Πρίτσκερ, το αντίστοιχο Νόμπελ Αρχιτεκτονικής.
Σχεδίασε με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες που θα διεξαχθούν το καλοκαίρι στο Λονδίνο, το London Aquatics Centre.
Τα σχέδιά της: σχέδια πολύπλοκα, αινιγματικά, τα οποία δείχνουν τα κτίριά της ως δυναμικά πρίσματα να εξαφανίζονται στο μαύρο τους φόντο συνοδευόμενα από κόκκινες ή κίτρινες λάμψεις. Αυτά τα σχέδια δεν είναι φωτογραφίες κτιρίων – είναι σκόπιμα παραμορφωμένες εικόνες όπου τα περιγράμματα καμπυλώνονται ελαστικά, γίνονται ίχνη από τροχιές, θραύσματα μιας αρχιτεκτονικής έκρηξης. Είναι με αυτά τα σχέδια που η Χαντίντ έγινε διάσημη πριν από 20 χρόνια – και λίγο έλειψε να είναι η μόνη έκφραση της αρχιτεκτονικής της.
H Χαντίντ αντιμετωπίζει την ίδια τη γήινη επιφάνεια ως ένα ύφασμα το οποίο εκείνη ωθεί προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Τα κτίρια που προκύπτουν μοιάζουν με παλιρροϊκά κύματα γης: το LF1 στο Weil am Rhein αναπτύσσεται σαν μια σφήνα εδάφους έτοιμη για απογείωση ενώ το EPLF στη Λωζάννη μοιάζει με μια «μπουνιά» που τεντώνει από κάτω τον γήινο φλοιό. Στο τελευταίο αυτό έργο η επιτροπή κρίσης του αντίστοιχου διαγωνισμού, σοκαρισμένη από τη δύναμη και την πρωτοπορία της πρότασης της Χαντίντ, δεν της έδωσε το πρώτο βραβείο. Αλλά είναι με αντίστοιχες προτάσεις που η Χαντίντ έχει τόσα χρόνια βραβευτεί, ασυμβίβαστη μπροστά σε όλα εκείνα που θεωρούμε δεδομένα και αναμενόμενα.
Ο «πλανήτης στη δική της τροχιά», όπως την αποκάλεσε ο πρώην δάσκαλος και συνεταίρος της Ρεμ Κούλχας, έχει φέρει τη δική της επανάσταση στην αρχιτεκτονική, μια επανάσταση που προετοιμαζόταν χρόνια, υπομονετικά, με τα περίφημα μοναδικά σκίτσα και σχέδιά της.
Πηγή: Το ΒΗΜΑ, WIKIPEDIA
