Από την περασμένη εβδομάδα έχουμε γίνει μάρτυρες ενός τραγικού δυστυχήματος, του οποίου τις επιπτώσεις νιώθουμε πως βιώνουμε άμεσα ή έμμεσα όλοι μας. Θλίψη κι οργή για εγκληματικές παραλείψεις και παθογένειες ετών πνίγουν το είναι όλων μας σα χείμαρρος. Όμως τώρα είναι η ώρα του ανθρώπου, ιδίως εκείνου που του επιτέθηκε η απώλεια.
Καθώς το πένθος είναι μία πολύ ευάλωτη περίοδος, υπάρχει μία σειρά σιωπηλών κανονισμών. Ποιοι είναι αυτοί και πώς μπορούμε να συμπαρασταθούμε στους ανθρώπους μας στο μέγιστο δυνατό βαθμό;
Διακριτικότητα, συμπαράσταση, ενσυναίσθηση ✅
01 Κάνε ένα διακριτικό check in.Ένα γρήγορο τηλεφώνημα ή μία πρόσκληση για έναν καφέ στη γειτονιά είναι μικρές αποδείξεις για το άτομο που πενθεί πως υπάρχει κάποιος που ενδιαφέρεται για αυτόν σε αυτή τη δύσκολη φάση που διανύουν.
02 Προσπάθησε να κατανοήσεις τη διαδικασία του πένθους. Όταν κάποιος πενθεί, βιώνει μία σωρεία συναισθημάτων και μπορεί να αισθάνεται κατάθλιψη, οργή ή άγχος. Επιπλέον, το πένθος μπορεί να αποτυπωθεί και σε μορφή ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, όπως πεπτικές διαταραχές, αϋπνία ή κούραση.
03“Βλέπε, άκου, σώπαινε”. Στην προσπάθειά μας να βοηθήσουμε κάποιον που πενθεί, μπορεί να υπάρξει μία τάση να μιλήσουμε ώστε (πιθανώς) να καλύψουμε την τυχόν αμηχανία μας. Εντούτοις, είναι πιο πιθανό το άτομο που πενθεί να θέλει να μιλήσει. Άρα όσο λιγότερο μιλάμε κι όσο πιο εστιασμένοι είμαστε σε αυτά που μας λέει, τόσο πιο ουσιαστική θα είναι η βοήθειά μας. Το ίδιο ισχύει κι αν το άτομο απλά κάθεται σιωπηλά.
04 Άφησέ τον να κλάψει. Το κλάμα είναι ένα ευαίσθητο μεν, σημαντικό στάδιο στη διαδικασία του πένθους, καθώς το άτομο έχει την ανάγκη να εκφράσει κάπως τη θλίψη που αισθάνεται. Μην αποθαρρύνεις, αλλά δώσε χρόνο στο κλάμα να κάνει τη δική του θεραπευτική πορεία.
05 Μη φοβάσαι να ρωτήσεις. Δεν είναι παράλογο να διστάσεις να κάνεις ερωτήσεις στο φίλο που πενθεί… Κυρίως επειδή φοβάσαι πως μπορεί να τον αναστατώσεις λέγοντας κάτι λάθος ή άστοχο. Ωστόσο, οι ερωτήσεις μπορούν να τον κινητοποιήσουν να μιλήσει (κάτι που κάποια στιγμή θα έχει ανάγκη να κάνει). Ακόμη, μπορείς να ρωτήσεις για τη δική του κατάσταση, όπως αν τρώει καλά ή αν κοιμάται.
06 Πρόσφερε τη βοήθειά σου όπως μπορείς. Κάποιες φορές το πένθος μπορεί να οδηγήσει κάποιον στο να αμελήσει δικές του ανάγκες ή υποχρεώσεις. Μπορείς να προσφερθείς να μαγειρέψεις, να βοηθήσεις στο καθάρισμα ή ακόμη να κάνεις για λίγο babysitting … Ωστε να του επιτρέψεις να αποσυμφορηθεί (τρόπον τινά).
07 Να θυμάσαι σημαντικές ημερομηνίες. Για κάποιον που πενθεί, ημερομηνίες όπως εκείνη της απώλειας, επέτειοι ή γιορτές μπορούν να γίνουν αφορμή ώστε να “βαλτώσουν” την ψυχολογική του κατάσταση. Κι αν και με τους ρυθμούς της ζωής τείνουμε κάποιες φορές άθελά μας “να χανόμαστε”, μην ξεχνάς να δηλώνεις την παρουσία σου μέρες σαν τις γιορτές ώστε να μειώσεις όσο γίνεται τα αισθήματα μοναξιάς που μπορεί το άτομο σου να αισθανθεί.
08 Μη φοβάσαι να μιλήσεις για τον άνθρωπο που “έφυγε”. Πολλές φορές ισχύει η αντίληψη πως το να μιλήσει κανείς για εκείνον που “έφυγε” είναι “no go zone”. Παρ’ όλα αυτά, η αλήθεια είναι κάπως διαφορετική, καθώς το άτομο κατά πάσα πιθανότητα, το άτομο θα θέλει να μιλήσει για τον άνθρωπο που έχασε.
09 Μην προσπαθείς να “διορθώσεις” κάτι. Το πένθος δεν είναι κάτι που μπορεί να διορθωθεί ή να ανατραπεί – εντελώς ρεαλιστικά, είναι αδύνατο. Το μόνο που μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση για το άτομο είναι ο χρόνος, η συντροφιά σου κι η επιθυμία σου να του συμπαρασταθείς.
10 Μην υποτιμάς το πένθος του. Φράσεις όπως “θα περάσει” ή “όλα θα πάνε καλά, θα είσαι καλά” μπορούν να ειπωθούν με τις καλύτερες των προθέσεων. Αναγνώρισε την κατάσταση ως έχει κι απλά πρόσφερε το χρόνο και τη διάθεσή σου να ακούσεις όσα το άτομο θα έχει την ανάγκη να πει.
Συγκρίσεις, σχόλια κι υποδείξεις ⛔
11 Μη μπαίνεις σε συγκρίσεις. Ακόμη κι αν έχεις βιώσει μία αντίστοιχη κατάσταση πένθους με το άτομο που πενθεί… Μην ξεκινάς να συγκρίνεις αισθήματα ή το πώς αντεπεξήλθες. Φρόντισε να είσαι ιδιαίτερα διακριτικός και μόνο υπό την προϋπόθεση πως η απώλεια που βίωσες είναι ίδια με αυτή του ατόμου.
12 Μην κάνεις σχόλια για την εμφάνισή του. Όπως αναφέραμε, κάποιες φορές το πένθος μπορεί να οδηγήσει σε αμέλεια. Απέφυγε φράσεις όπως “φαίνεσαι κουρασμένος/στενοχωρημένος/αδυνατισμένος”, καθώς μπορούν να κάνουν το άτομο να αισθανθεί πως το κατακρίνεις.
13 Μην “περνάς” τις πεποιθήσεις σου. Κάποιοι άνθρωποι πιθανώς στρέφονται στη θρησκεία ή σε πεποιθήσεις άλλων “ανώτερων” δυνάμεων προκειμένου να διαχειριστούν το πένθος σου. Αν ανήκεις σε αυτήν την κατηγορία, έχει καλώς, εντούτοις απόφυγε να τα χρησιμοποιήσεις στην προσπάθειά σου να συμπαρασταθείς. Προτίμησε να απαντήσεις τι πιστεύεις ΜΟΝΟ αν ερωτηθείς.
14 Απόφυγε περιττά σχόλια. Φράσεις όπως “δε θα ήθελε να σε βλέπει θλιμμένο” ή “έχουν πάει σε ένα καλύτερο μέρος”, ακόμη κι να λέγονται με καλή πρόθεση, απαγορεύονται σχεδόν δια ροπάλου,. Μπορεί (άθελά μας) να μειώσει τα συναισθήματα του ατόμου.
H διάθεσή μας να ακούσουμε το συνάνθρωπό μας που πενθεί... Μία ζεστή αγκαλιά και η παρουσία μας είναι εκείνα που θα τον βοηθήσουν να αντεπεξέλθει σε αυτήν τη δύσκολη περίοδο.
Πηγή: The Recovery Village
Featured image: unsplash.com/@benwhitephotography