ΕΡΕΥΝΕΣ

Είναι πιστός, τρυφερός, εκδηλωτικός… είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου! Οι “κακές” γλώσσες (γατόφιλοι, εσείς;; ) λένε πως δεν είναι και τόσο έξυπνος! Όμως συχνά ο σκύλος μπορεί να καταπλήξει ακόμη και το πιο πιστό dog person, ενώ οι πιο πρόσφατες έρευνες καταλήγουν σε συμπεράσματα που αποδεικνύουν πως ο σκύλος μας είναι ικανός για πολλά περισσότερα από όσα βλέπουμε σε home made βιντεάκια στα social media!

Σύμφωνα με μία νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Learning & Behavior, όταν ένας σκύλος δεν έχει αρκετά δεδομένα για να καταλήξει σε μία απόφαση δράσης, πιθανώς στρέφεται στις μεταγνωστικές του δεξιότητες. Πρόκειται για τη διαδικασία με την οποία ο άνθρωπος αναπληρώνει τα όποια κενά της πληροφόρησης που χρειάζεται ώστε να διεκπεραιώσει μία διεργασία ή να επιλύσει ένα πρόβλημα. Οι μεταγνωστικές δεξιότητες παρατηρήθηκαν στους πιθήκους και, μέχρι τώρα, θεωρούνται χαρακτηριστικά των ανθρωποειδών.

Ερευνητές του εργαστηρίου Dogstudies του Ισντιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck αποφάσισαν να εξετάσουν αν οι σκύλοι, όπως και οι άνθρωποι, μπορούν να εκτιμήσουν, να παρακολουθήσουν κι εν συνεχεία να ελέγξουν την αντίληψή τους και τις γνωστικές τους διεργασίες. Για το σκοπό επελέχθησαν πενήντα σκυλιά διαφορετικής ράτσας, τα οποία έπρεπε να εντοπίσουν μία ανταμοιβή που ήταν παιχνίδι ή λιχουδιά πίσω από δύο φράχτες. Κάποια από τα σκυλιά μπορούσαν να δουν την ανταμοιβή τους πίσω από το φράχτη ενώ άλλα δεν είχαν αυτή τη δυνατότητα. Στη δεύτερη περίπτωση οι ερευνητές κατέγραψαν πόσο συχνά τα σκυλιά ήλεγχαν μέσα από ένα άνοιγμα προτού αποφασίσουν πώς θα κινηθούν. Έτσι θεώρησαν πως, εξερευνώντας μέσα από την τρύπα, οι σκύλοι συγκέντρωναν τις πληροφορίες που χρειάζονταν για να προχωρήσουν, ενώ τα σκυλιά της πρώτης ομάδας δε φαίνονταν να ασχολούνται με αυτήν τη διαδικασία. Επιπλέον, τα σκυλιά που έβρισκαν το παιχνίδι διάλεγαν πιο συχνά το σωστό φράχτη σε σύγκριση με όσους έβρισκαν τη λιχουδιά.

Μία εκ των ερευνητών, η Julia Belger, ανέφερε: “Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν πως οι σκύλοι όντως ζητούν παραπάνω πληροφορίες όταν δε βλέπουν την ανταμοιβή. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να σημαίνει πως μπορούν να χρησιμοποιήσουν μεταγνωστικές δεξιότητες, που είναι και προϋπόθεση για ό,τι χαρακτηρίζουμε ως γνώση”.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχει κι η πιθανότητα οι σκύλοι να δρούσαν ενστικτωδώς ή και μηχανικά. Για να το καθορίσουν, οι ερευνητές δυσκόλευσαν τη διαδικασία βασιζόμενοι στη λογική που χρησιμοποιεί κάποιος όταν ψάχνει κάτι σημαντικό, όπως τα κλειδιά ή την ταυτότητά του. Για τα σκυλιά τέθηκε η επιλογή ανάμεσα σε δύο τύπους φαγητού (ένα μικρότερης σημασίας κι ένα μεγαλύτερης) ή ανάμεσα σε παιχνίδι και φαγητό. Ωστόσο, σ’ αυτήν την περίπτωση, τα σκυλιά δε σημείωσαν την ίδια επιτυχία να εντοπίσουν το (ίσως) πιο γευστικό φαγητό, όπως επίσης δεν καθορίστηκε κάποιο ποσοστό ακριβείας, κάνοντας τα ευρήματα μη τελεσίδικα. Έτσι οι επιστήμονες θεωρούν πως οι σκύλοι έχουν ένα επίπεδο μεταγνωστικών δεξιοτήτων, οι οποίες όμως πιθανώς εξαρτώνται στην οσφρητική τους ικανότητα. Με δεδομένο πως η όσφρηση για τα σκυλιά είναι τόσο σημαντική όσο η όραση για τον άνθρωπο, είναι πολύ λογικό οι όποιες έρευνες ακολουθήσουν να επεκταθούν με γνώμονα την όσφρησή τους.

Όπως και να έχει, όμως, σίγουρα αποδεικνύεται πως ο σκύλος κρύβει νοητικές εκπλήξεις που ξεπερνούν την ευρηματικότητά τους για να μας κάνουν να τους δώσουμε ένα μεζέ ή να κάνουμε τη βόλτα λίγο μεγαλύτερη και διασκεδαστική! Να, κάτι τέτοια μαθαίνουμε και πώς να μην είμαι dog person;;;

Τα ζώα, ως γνωστόν, είναι όντα της συνήθειας. Ειδικά όσοι ζούμε ή έχουμε ζήσει με σκύλο ή γάτα, θα έχετε παρατηρήσει πως ξέρει ακριβώς πότε είναι η ώρα για φαγητό ή για τη βόλτα του. Προσωπικά, πάντα με εκπλήσσει το πώς ο δικός μου σκύλος θα αρχίσει τα νάζια λίγο πριν την προκαθορισμένη ώρα της εξόδου του ή το staring game όταν πλησιάζει η ώρα του φαγητού! Και δε μπορεί να το ζω μόνο εγώ αυτό!

Βέβαια, το αν τα ζώα αντιλαμβάνονται επακριβώς την έννοια του δευτερολέπτου ή το πόση ώρα πέρασε από την ώρα που ο σκύλος μας γύρισε από τη βόλτα του είναι υπό συζήτηση. Όμως μία έρευνα που διεξήχθη από το Northwestern University του Illinois και που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό Nature Neuroscience μας κατευθύνει προς το συμπέρασμα πως τα ζώα αντιλαμβάνονται την πάροδο του χρόνου.

Οι επικεφαλής επιστήμονες της έρευνας, Daniel Dombeck και James Heys τοποθέτησαν ένα ποντίκι σε έναν ειδικό μηχανικό διάδρομο (παρόμοιο με το γνωστό διάδρομο που υπάρχει στα γυμναστήρια) μπροστά σε μία οθόνη εικονικής πραγματικότητας (VR). Προκειμένου να ανταμειφθεί με λιχουδιά, το ποντίκι έπρεπε να διασχίσει έναν εικονικό διάδρομο και να σταθεί μπροστά σε μία (εξίσου) εικονική πόρτα και να περιμένει μπροστά της για έξι δευτερόλεπτα μέχρι αυτή να ανοίξει κι έπειτα να περάσει μέσα από την πόρτα. Όταν το ποντίκι συνήθισε τη διαδικασία, οι επιστήμονες έκαναν την πόρτα αόρατη, χωρίς όμως να αλλάξουν την υφή των διαδρόμων ώστε το ποντίκι να είναι σίγουρο πως η πόρτα είναι κάπου εκεί. Όταν έφτασε στο τέλος του διαδρόμου, το ποντίκι περίμενε και πάλι για έξι δευτερόλεπτα, ακόμη και όταν η πόρτα δεν ήταν εκεί.

Σε δήλωσή του, ο Dr. Dombeck αναφέρει: “Πριν από το πείραμα, η απάντηση στο αν ο σκύλος μας αντιλήφθηκε πως πέρασε ο διπλάσιος χρόνος από την ώρα που θα έπρεπε να φάει ήταν αβέβαιη. Στο πείραμά μας, το ποντίκι δε γνωρίζει αν η πόρτα είναι ανοιχτή ή κλειστή, επειδή δεν τη βλέπει. Επομένως, για να ολοκληρώσει τη δοκιμασία, πρέπει να χρησιμοποιήσει τη δική του αντίληψη για το χρόνο, εκείνη που έχει δημιουργήσει ο εγκέφαλός του”.

Στη διάρκεια του πειράματος, ο Dombeck κι ο Heys εστίασαν στην περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη και την πλοήγηση. Κατά την απεικόνιση της εγκεφαλικής δραστηριότητας του ποντικιού στη διάρκεια του πειράματος, οι νευρώνες στη συγκεκριμένη περιοχή είχαν ενεργοποιηθεί στο έπακρο. Όσο το ποντίκι προχωρούσε στο διάδρομο, οι νευρώνες ήταν στο ανώτατο της λειτουργίας τους. Όταν, όμως, έφτασε μπροστά στην πόρτα, αυτοί οι νευρώνες “απενεργοποιήθηκαν” κι ενεργοποιήθηκαν άλλοι, οι οποίοι σηματοδοτούσαν την έκπληξη και τη νέα ανακάλυψη – εν προκειμένω, η απουσία της πόρτας.

Οι δύο επικεφαλής της έρευνας θεωρούν πως αυτή η μελέτη μπορεί να εφαρμοστεί και σε έρευνες αναφορικά με το Alzheimer, βοηθώντας τους ασθενείς να επανεργοποιήσουν την αίσθηση του χρόνου, σύμπτωμα που συχνά παρουσιάζεται σε ανοϊκούς ασθενείς.

Την επόμενη φορά, λοιπόν, που σηκωθείτε λίγο πιο αργά το πρωί του Σαββάτου για τη βόλτα του σκύλου σας, μη διανοηθείτε πως δεν έχει διαφορά για εκείνον. Την καταλαβαίνει και με το παραπάνω!