Πριν λίγες ημέρες ξεκινήσαμε να εξερευνούμε τον εθισμό που μπορεί να πυροδοτήσει η εκτεταμένη κι αλόγιστη χρήση του κινητού τηλεφώνου και τις επιπτώσεις μίας τέτοιας κατάστασης. Μάθαμε πώς μπορούμε να διαπιστώσουμε το πρόβλημα και πώς αρχικά μπορεί να επηρεάσει τη σωματική μας υγεία. Ο εθισμός αυτός, όμως, ενέχει και εντατικές και ψυχολογικές επιπλοκές.
01 Διαταραχές στον ύπνο. Εν μέρει μπορεί να συγκαταλεχθεί στην κατηγορία των σωματικών συμπτωμάτων, αλλά είναι γνωστό πως η ποιότητα του ύπνου επηρεάζει τις πνευματικές μας επιδόσεις και την ψυχολογία μας.
Σύμφωνα με έρευνες, η υπερβολική χρήση του smartphone έχει συνδεθεί με αύξηση των διαταραχών ύπνου και, κατ’ επέκταση, σωματικής και πνευματικής κόπωσης. Αυτό οφείλεται κυρίως στο έντονο φως που εκπέμπει η οθόνη του τηλεφώνου που επηρεάζει τα επίπεδα της μελατονίνης, της ουσίας που χημικά ρυθμίζει τον ύπνο, στο σώμα, Τα επίπεδα αυτά επηρεάζονται από το φως που δέχεται το σώμα. Το έντονο φως του κινητού, συνεπώς, εμποδίζοντας αυτά τα επίπεδα και τη δράση της μελατονίνης, αυξάνει τη λειτουργία του εγκεφάλου όταν, στην πραγματικότητα, αυτός πρέπει να είναι “ανενεργός” προκειμένου να αποκοιμηθούμε. Έτσι αυξάνεται ο χρόνος που χρειάζεται το σώμα μας για να μας πάρει ο ύπνος κι άρα αλλοιώνεται η ποιότητα του ύπνου.
02 Κατάθλιψη και διαταραχές άγχους. Η “διαφυγή” στο κινητό τηλέφωνο εν μέσω μίας κατάστασης που μας αγχώνει μπορεί πρόσκαιρα να μα προσφέρει ανακούφιση. Όταν, όμως, ελέγχουμε συνεχώς τη συσκευή για ειδοποιήσεις που (νομίζουμε πως) περιμένουμε, ακολουθεί συχνά το αίσθημα της απογοήτευσης. Επίσης, η συνεχής χρήση του smartphone μας εμποδίζει από το να αφιερωθούμε σε άλλες δραστηριότητες, κάνοντας μας (όσο σκληρό κι αν ακούγεται) αντικοινωνικούς, το οποίο φυσικά έχει αντίκτυπο στις κοινωνικές μας σχέσεις, με υπαρκτό το κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης. Ακόμη, η υπερβολική χρήση του κινητού μπορεί να οδηγήσει σε ιδεοψυχαναγκαστικές συμπεριφορές αλλά και “ξεσπάσματα” άγχους κι εκνευρισμού, ιδίως όταν η συσκευή ή τα δίκτυα τηλεφωνίας και ίντερνετ δε λειτουργούν.
03 Προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις. Έρευνες έχουν καταλήξει σε συμπέρασμα πως η υπερβολική χρήση του smartphone μπορεί να επηρεάσει (αρνητικά) προσωπικές αλλά κι επαγγελματικές σχέσεις. Για τις πρώτες ευθύνεται η ελλιπής επικοινωνία ανάμεσα στην οικογένεια, το ζευγάρι και τα φιλικά πρόσωπα, η οποία στη συνέχεια μπορεί να επιφέρει την απομάκρυνση και (αν δεν προληφθεί η κατάσταση) στην πλήρη διακοπής των σχέσεων. Όσο για τις επαγγελματικές, ο εθισμός αυτός μπορεί να μειώσει τις επιδόσεις στον εργασιακό χώρο και την “φτωχή” επικοινωνία ανάμεσα στους συνεργάτες, με ό,τι αυτά συνεπάγονται.
Και τώρα που γνωρίζουμε τη ζημιά που μπορεί να γίνει… πώς μπορούμε να διορθώσουμε το πρόβλημα;
01 Ελέγχουμε το χρόνο που ξοδεύουμε στο κινητό. Για μία εβδομάδα μπορούμε να καταγράφουμε σ’ ένα ημερολόγιο πόσα λεπτά καταναλώσαμε χρησιμοποιώντας το smartphone, είτε για μηνύματα και e-mails είτε για σερφάρισμα. Στο τέλος αυτού το διαστήματος κι έχοντας αθροίσει το χρόνο, στοχεύουμε σταδιακά σε μείωσή του. Αν, λόγου χάρη, ξοδέψαμε δέκα ώρες, στοχεύουμε τη νέα βδομάδα να τις κάνουμε εννιά κ.ο.κ. Φυσικά φροντίζουμε την κάθε ώρα που θα “σώζουμε” να την περνάμε ποιοτικά.
02 Φροντίζουμε να ζούμε τη στιγμή. Όταν βγαίνουμε με τη συντροφιά μας και, αντί να αφοσιωθούμε σε αυτή, αναλωνόμαστε στο smartphone μας, εκτός του ότι μακροπρόθεσμα θα προκαλέσει ανεπιθύμητες συνέπειες, είμαστε (τουλάχιστον) αγενείς προς την παρέα μας. Κι είναι εντελώς διαφορετικό όταν στέλνουμε μηνύματα σε ένα φίλο για να “σκοτώσουμε” χρόνο ενόσω περιμένουμε κάπου από το να τον αγνοούμε όταν τον έχουμε απέναντί μας. Καλό είναι, λοιπόν, όταν βρισκόμαστε με τους δικούς μας ανθρώπους να απενεργοποιούμε το τηλέφωνο ή έστω να το έχουμε εκτός του οπτικού μας πεδίου, όπως στην τσάντα ή την τσέπη του πανωφοριού μας.
03 Μαθαίνουμε να το απενεργοποιούμε. Δε μπορεί όλες οι ειδοποιήσεις για μηνύματα ή emails να χρειάζονται επί τόπου την προσοχή μας. Όταν, μάλιστα, θέτουμε ως προτεραιότητα τη φροντίδα του εαυτού μας, σίγουρα είναι αναγκαία αυτή η αποχή. Επιλέγουμε, λοιπόν, να κλείνουμε εντελώς τη συσκευή μας από μία ώρα της ημέρας κι έπειτα, προκειμένου να αφοσιωθούμε σε μία ασχολία εποικοδομητική ή σε ό,τι μας χαλαρώνει είτε να αφιερώσουμε το χρόνο αυτό στην οικογένεια και τους φίλους μας.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η τεχνολογία πρέπει να εξυπηρετεί εμάς κι όχι το αντίθετο. Πρέπει αυτή να είναι το εργαλείο μας, είτε στη δουλειά μας είτε στην επικοινωνία μας κι όχι να γινόμαστε εμείς υποχείριό της. Εφόσον έχουμε αυτό κατά νου, η διαδικασία της αποδέσμευσης από το smartphone μπορεί να γίνει πολύ ευκολότερη.
