ανάγκες

από την Ιωάννα Κορδαλή-Ψυχολόγος

1) Τα ανθρώπινα μωρά γεννιούνται νωρίτερα από αυτά των άλλων θηλαστικών:
Συγκεκριμένα, τα μωρά γεννιούνται 9 μήνες πιο νωρίς σε σχέση με τις κινητικές τους ικανότητες (τα περισσότερα θηλαστικά περπατούν λίγες ώρες μετά τη γέννα) και 18 μήνες νωρίτερα σε σχέση με την οστική τους ανάπτυξη. Ένα μωρό που γεννήθηκε στην ώρα του έχει ανεπτυγμένο το 25% του εγκεφάλου του σε σχέση με αυτό του ενήλικα και η μεγαλύτερη ανάπτυξη θα πραγματοποιηθεί τα 5 πρώτα χρόνια. Βασικό ρόλο στην ομαλή εγκεφαλική ανάπτυξη παίζει η διάδραση με τους γονείς αλλά και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας ή της κοινότητας.

2) Τα μωρά χρειάζεται να μείνουν στη μήτρα τουλάχιστον 37 εβδομάδες: Πριν τις 37 εβδομάδες η ανάπτυξη του αναπνευστικού συστήματος δεν έχει ολοκληρωθεί και μπορεί να χρειαστεί να μείνουν στη θερμοκοιτίδα ή να πάρουν κορτιζόνη. Στην περίπτωση που είναι απαραίτητη η πρόκληση τοκετού ή η καισαρική είναι σημαντικό να καταφέρει η μητέρα να φτάσει τουλάχιστον τις 37 εβδομάδες κύησης.

3) Τα γαντάκια στα χέρια του μωρού, του προκαλούν στρες:
Αμέσως μετά τη γέννηση του μωρού η αφή είναι από τις πιο ανεπτυγμένες του αισθήσεις. Κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής το έμβρυο χρησιμοποιεί την αφή του και αυτό το βοηθά να ηρεμεί. Όταν γεννιέται μέσω της αφής επιχειρεί να εξερευνήσει το περιβάλλον. Το να μπορεί να ακουμπήσει τον εαυτό του αλλά και άλλα αντικείμενα και ανθρώπους το κάνει να νιώθε ασφάλεια. Λίγες γρατζουνιές στο πρόσωπο δεν είναι τόσο βλαβερές σε σχέση με το άγχος που βιώνουν από την στέρηση της αφής.

4) Δεν μπορεί κανείς να κακομάθει ένα παιδί κατά τη διάρκεια τουλάχιστον του πρώτου χρόνου: Κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου ζωής οι ανάγκες του μωρού είναι συνυφασμένες με τα θέλω του. Τα μωρό χρειάζεται να φάει και γι αυτό κλαίει για φαγητό, το μωρό χρειάζεται την αγκαλιά και γι αυτό την αποζητά. Μετά το πρώτο έτος το μωρό διεκδικεί πράγματα που δεν τα χρειάζεται. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε στο νου μας ότι δεν υπάρχει τρόπος να κακομάθουμε ένα παιδί κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου ζωής.

5) Τα μωρά ξέρουν πότε και πόσο θέλουν φάνε: Τους πρώτους μήνες της ζωής του παιδιού δεν έχει νόημα να προσπαθούμε να τους επιβάλουμε πρόγραμμα φαγητού. Εκείνα ξέρουν κάθε πότε χρειάζονται να φάνε και πόσο. Η επαφή με το μητρικό στήθος σηματοδοτεί για εκείνα το φαγητό αλλά τη χρησιμοποιούν και για παρηγοριά όταν πονάνε ή όταν κάτι τους συμβαίνει. Μη στερείτε αυτή την επαφή από τα παιδιά και αφήστε τα να απολαύσουν την ασφάλεια που τους δίνει χωρίς χρονοδιάγραμμα τουλάχιστον για τις πρώτες 8 εβδομάδες. Μετά από αυτό το διάστημα βρίσκουν μόνα τους το πρόγραμμα τους και ο χρόνος που χρειάζονται στο στήθος μειώνεται σημαντικά καθώς έχουν νιώσει την ασφάλεια που χρειάζονται τις πρώτες εβδομάδες.

6) Το άγγιγμα και τα χάδια είναι για το μωρό τόσο σημαντικά όσο ο ύπνος και το φαΐ: Τα πειράματα του Harlow τη δεκαετία του 60 με μικρούς χιμπατζήδες έδειξαν τη σημαντικότητα της αγκαλιάς. Σε αυτά τα πειράματα τα μωρά χιμπατζήδων προτιμούσαν την αγκαλιά από το φαί ακόμη κι αν αυτό σήμαινε ότι θα έμεναν νηστικά. Ο ψυχαναλυτής Γιωσαφάτ υποστηρίζει ότι το χάδι της μάνας βοηθά τα μωρά να αντιληφθούν τα φυσικά όρια του κορμιού τους. Ακόμη, η επαφή με το δέρμα λειτουργεί ηρεμιστικά για τα μωρά.

7) Τα μωρά χρειάζονται νιώσουν τη στοργική αγάπη: Αν τα μωρά δεν νιώσουν τη στοργή τότε ο εγκέφαλος τους δεν θα αναπτυχθεί πλήρως. Ο αναπτυξιακός ψυχολόγος Urie Bronfenbrenner υποστήριζε ότι τα μωρά λειτουργούν καλύτερα όταν τουλάχιστον ένας ενήλικας είναι τρελός για εκείνα. Τα μωρά είναι κοινωνικά πλάσματα και φαίνεται να περιμένουν στοργική αγάπη και από άλλους ανθρώπους εκτός από τη μαμά και τον μπαμπά.

8) Τα μωρά είναι έτοιμα για παιχνίδι από τη στιγμή που γεννιούνται: Το παιχνίδι είναι η βασική λειτουργία για να εξελίξουν κοινωνικές δεξιότητες και αυτοέλεγχο. Μέσω του παιχνιδιού μαθαίνουν τρόπους να επικοινωνούν, να δείχνουν την αγάπη τους αλλά και να νιώθουν αγαπητά. Το πρώτο παιχνίδι των γονιών με το παιδί είναι τα λογάκια και τα τραγουδάκια κοιτάζοντας το μωρό στα μάτια. Μετά από τις πρώτες εβδομάδες αρχίζουν και ανταποδίδουν το χαμόγελο.

9) Τα μωρά προειδοποιούν πριν αρχίσουν να κλαίνε: Τα μωρά χρησιμοποιούν γκριμάτσες και ήχους προκειμένου να δείξουν ότι κάτι τα δυσαρεστεί. Είναι σημαντικό οι γονείς παρατηρώντας προσεχτικά με τον καιρό ν’ αρχίσουν ν’ αντιλαμβάνονται τα σημάδια των παιδιών. Είναι δύσκολο για εκείνα να σταματήσουν το κλάμα άπαξ και το ξεκινήσουν. Η αναγνώριση των σημάτων των παιδιών προλαμβάνει το κλάμα τους.

10) Τα μωρά αποθηκεύουν τις εμπειρίες τους από την αρχή της ζωής τους στην μνήμη τους. Αυτές οι αναμνήσεις έχουν επιρροή στην ενήλικη ζωή τους: Σύμφωνα με τη θεωρία του Bowlby το είδος της σχέσης του μωρού με τη μητέρα, το κατά πόσο εκείνη είναι διαθέσιμη όταν εκείνο την έχει ανάγκη και κατ’ επέκταση το πόσο ασφαλές νιώθει μέσα σε αυτή τη σχέση θα επηρεάσουν την εξέλιξη του χαρακτήρα τους, την επιλογή του συντρόφου τους αλλά και το είδος του γονιού που θα γίνουν αργότερα. Η θεωρία αυτή του Bowlby έχει επιβεβαιωθεί από πάρα πολλές έρευνες τόσο σε μωρά όσο και σε ενηλίκους.

Δίνετε στα μωρά σας όλη την προσοχή και προσπαθήστε να είστε διαθέσιμοι για αυτά ειδικά κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου. Τα όρια θα έχετε καιρό να τα βάλετε στα μετέπειτα αναπτυξιακά στάδια. Τα μωρά είναι γενετικά προγραμματισμένα να μεγαλώνουν μέσα σε κοινωνίες και να περιμένουν να ικανοποιούνται οι ανάγκες τους από τους γύρω τους. Ο θηλασμός, το σχεδόν συνεχές άγγιγμα, η φυσική παρουσία του γονιού, η άμεση ανταπόκριση στις ανάγκες του μωρού καθώς και το παιχνίδι είναι πολύ σημαντικές λειτουργίες για την ανάπτυξη του εγκεφάλου αλλά και για τη συναισθηματική ανάπτυξη.

Περισσότερες πληροφορίες για την Ιωάννα Κορδαλή, μπορείτε να διαβάσετε εδώ