φοβίες

Έχεις παρατηρήσει να είσαι υπερβολικά αγχωμένη σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις όπως το να τρως δημόσια, να μιλήσεις σε ένα ακροατήριο (μέσα στην σχολική τάξη, το πανεπιστημιακό αμφιθέατρο ή σε κάποιο εργασιακό meeting), να παρευρεθείς σε κάποια κοινωνική εκδήλωση (γάμος, βαφτίσια κλπ.) ή να αποφεύγεις τα πάρτυ, τα κέντρα διασκέδασης και γενικά τα μέρη όπου γνωρίζεις ότι θα βρίσκονται αρκετοί άνθρωποι; Ο περίγυρος ενδέχεται να σε χαρακτηρίζει ως αντικοινωνική, στην πραγματικότητα όμως είναι πολύ πιθανό να υποφέρεις από αυτό που στον χώρο της ψυχικής υγείας ονομάζεται κοινωνική φοβία ή διαταραχή κοινωνικού άγχους.

Πρόκειται για ένα είδος αγχώδους διαταραχής, κατά την οποία το άτομο αισθάνεται ότι θα επιφέρει την αρνητική κριτική των άλλων, οπότε ταλανίζεται από ένα έντονο και διαρκή φόβο της κοινωνικής του απόδοσης ή επίδοσης με τη συνεπαγόμενη ντροπή και αμηχανία που μπορεί να αισθανθεί. Εν ολίγοις, ο βασικός φόβος είναι η αποτυχία και η απόρριψη.

Όταν το άτομο δεν μπορεί να αποφύγει την έκθεση στις φοβικές καταστάσεις, τότε κατά την διάρκειά τους εκδηλώνονται διάφορα σωματικά συμπτώματα, με κυριότερα την εφίδρωση, το κοκκίνισμα, το τρέμουλο, την δυσκολία στην ομιλία και τις στομαχικές ενοχλήσεις. Αυτά τα συμπτώματα αυξάνουν το άγχος του ατόμου και το κάνουν να αισθάνεται περισσότερο εκτεθειμένο στα μάτια των άλλων, θεωρώντας δεδομένη την αποτυχία του.

Τα παραπάνω έχουν σε πολλές περιπτώσεις ως συνέπεια, την δημιουργία μιας αποφευκτικής συμπεριφοράς απέναντι στα φοβικά ερεθίσματα και τις σχετικές στρεσογόνες καταστάσεις, με αποτέλεσμα το άτομο να κινδυνεύει αφενός να απομονωθεί, αφετέρου να έχει μειωμένη εκπαιδευτική ή εργασιακή απόδοση παρά την πληρότητα του στις σχολικές/ σπουδαστικές/ εργασιακές προϋποθέσεις.

Το έντονο άγχος του κοινωνιοφοβικού ατόμου, με τις δυσλειτουργίες που προκαλεί η έκθεσή του ή η αποφυγή του στις καταστάσεις που αναφέρθηκαν, συνήθως επηρεάζουν την αυτοεκτίμησή του και μειώνουν την αυτοπεποίθησή του, με αποτέλεσμα την εκδήλωση κι άλλων παθήσεων (συννοσηρότητα), όπως η κατάθλιψη, η αγοραφοβία, η διαταραχή πανικού, η ιδεοψυχαναγκαστική διαραταχή καθώς και η εξάρτηση από το αλκοόλ και άλλες ουσίες (σε μια λανθασμένη προσπάθειά του χαλάρωσης).  

Επίσης, η εκδήλωση της κοινωνικής φοβίας είναι συχνότερη στις γυναίκες από ότι στους άνδρες (όπως συμβαίνει με όλες τις αγχώδεις διαταραχές), με σύνηθες χρονικό σημείο έναρξης την εφηβεία (σπάνια εμφανίζεται μετά το 25ο έτος της ηλικίας) όπου ακολουθεί μια χρόνια πορεία και μετά το 45ο έτος να παρατηρείται συχνά κάποια ύφεση των συμπτωμάτων. Η πλήρης κι επιτυχής υποχώρηση της διαταραχής, προβλέπεται μόνο για το 25% περίπου των παθόντων.

Τα αίτια της εν λόγω πάθησης βρίσκονται ακόμη υπό διερεύνηση, αλλά τείνει να θεωρείται υπεύθυνη η γενετική προδιάθεση με την οικογενειακή κληρονομικότητα να κατέχει τον πρώτο λόγο. Ακόμη, ένας άλλος σημαντικός παράγοντας θεωρείται το περιβάλλον με την παρατήρηση σχετικών/παρόμοιων φοβικών συμπεριφορών και την υιοθέτησή τους μέσω της διαδικασίας της μάθησης και του κοινωνικού παραδειγματισμού.

Όσον αφορά την θεραπεία, από τη μία μπορεί να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά, από την άλλη η γνωστική – συμπεριφορική ψυχοθεραπεία αξιολογείται ως ιδιαιτέρως αποτελεσματική. Τούτη η προσέγγιση, στοχεύει στην σταδιακή έκθεση του παθόντα στις φοβικές καταστάσεις ώστε να ενεργοποιηθούν κατάλληλοι μηχανισμοί επεξεργασίας τους που θα κάνουν το άγχος διαχειρίσιμο και το άτομο θα καταφέρει τελικά να νιώσει ασφαλές και θα αυξήσει την αυτοπεποίθησή του. Επίσης, γίνεται ψυχοεκπαίδευση του ατόμου σε τεχνικές χαλάρωσης (διαφραγματική αναπνοή) με στόχο τον καλύτερο χειρισμό του άγχους καθώς και γνωστική παρέμβαση στον τρόπο σκέψης του για τον εντοπισμό των λανθασμένων εκτιμήσεων του ατόμου και την λογική διαχείρισή τους μέσω ρεαλιστικότερων αντιλήψεων.

Καταλήγοντας, η κοινωνική φοβία είναι μια σοβαρή κατάσταση κατά την οποία το άτομο δεν μπορεί να διαχειρισθεί το άγχος του με αποτέλεσμα να γίνεται έρμαιο αυτού και να υποφέρει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τις διάφορες συνέπειες που περιγράφηκαν. Πιθανά σε όλη του την ζωή αν δεν στραφεί στη ψυχοθεραπεία ή αν δεν βρει κατάλληλους  προσωπικούς τρόπους αντιμετώπισής της. Καμία σχέση δεν έχει με την αντικοινωνικότητα που αποτελεί μια συμπεριφορά που υιοθετεί το άτομο είτε απέναντι σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες και καταστάσεις, είτε συνολικά στους θεσμούς, αποτελώντας μια επιλογή υπό τον έλεγχό του δείχνοντας έτσι την άποψή του, τις προτιμήσεις του ή την γενική φιλοσοφία του περί ζωής.

Περισσότερες πληροφορίες για την Μαρία Μάρκου, πατήστε εδώ

Περισσότερα άρθρα από την ψυχολόγο μας, Μαρία Μάρκου:

–Νέα γυναίκα και single mom, από την Μαρία Μάρκου
–Το τσιγάρο και πώς μαθαίνουμε να ζούμε με αυτό, από την Μαρία Μάρκου
–Κρίσεις πανικού; Don’t panic!,από την Μαρία Μάρκου
–Εφηβεία και σεξουαλικότητα, από τη Μαρία Μάρκου

Μερικές «παράνοιες» είναι άκρως διασκεδαστικές, κάνοντας τη ζωή μας να φαίνεται πιο… επικίνδυνη απ΄ότι πραγματικά είναι! Δες ποιες είναι οι πιο συχνές φοβίες που όλοι, άλλοι λιγότερο – άλλοι περισσότερο, έχουμε βιώσει έστω και μια φορά στη ζωή μας, ακόμη κι αν ντρεπόμαστε να το παραδεχτούμε.

1. Τσεκάρεις το ρολόι ή το κινητό ξανά και ξανά;

Κάθε φορά που ρυθμίζεις το ξυπνητήρι το τσεκάρεις για δεύτερη, ακόμη και τρίτη φορά για να βεβαιωθείς πως όντως το ρύθμισες να χτυπήσει τη σωστή ώρα; Παρόλο που η ρύθμιση μπορεί να είναι ενεργοποιημένη, έτσι ώστε να μη χρειάζεται να βάζεις εκ νέου ξυπνητήρι καθημερινά, εσύ δεν ξεχνάς την καθημερινή σου συνήθεια που έχει καταντήσει εμμονή; Να είσαι σίγουρη το άγχος για το ξυπνητήρι δεν το έχεις μόνο εσύ! Όσον αφορά το κινητό, όλες στα χτυποκάρδια το έχουμε βιώσει: «Μα πότε θα στείλει μήνυμα;»

2. Γιατρέ μου πεθαίνω, το είδα στο ίντερνετ

Με το παραμικρό πονάκι ή ενόχληση ψάχνεις στο ίντερνετ για συμπτώματα και παθήσεις. Κι ενώ ο πονοκέφαλος που έχεις μπορεί να οφείλεται σε κούραση ή τουλάχιστον να μην δηλώνει κάτι το ανησυχητικό, εσύ φέρνεις την καταστροφή βάζοντας το πιο απίθανο σενάριο στο μυαλό! Σε λούζει κρύος ιδρώτας και μέχρι να επισκεφτείς το γιατρό φοβάσαι πως ίσως έχεις κάτι σοβαρό. Κόψε την κακή συνήθεια γιατί αν κάθε φορά που μια ενόχληση εμφανίζεται αρχίζεις την αναζήτηση στο ίντερνετ, θα καταλήξεις να πιστεύεις πως είσαι ετοιμοθάνατη.

3. Μήπως έμεινα έγκυος;

Μπορεί να ακούγεται αστείο αλλά πολλές γυναίκες τρομοκρατούνται στην ιδέα μιας εγκυμοσύνης, έχοντας ακόμη και κατά φαντασίαν συμπτώματα. Αν για παράδειγμα πήρες σωστά προφυλάξεις αλλά η παραμικρή καθυστέρηση της περιόδου, έστω και για 2 ημέρες σε τρομοκρατεί φοβούμενη πως έγινε το ακατόρθωτο, τότε αυτό πως αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί εκτός από αστεία «παράνοια;».

4. Κάποιος με ακολουθεί στο πάρκινγκ

Μη μου πεις ότι έστω και μια φορά στη ζωή σου δεν ένιωσες πως κάποιος ίσως σε ακολουθεί μέσα στο υπόγειο χώρο στάθμευσης, ειδικά το βράδυ ή σε ώρες μη αιχμής; Φαντάζει ανόητο, αλλά επηρεασμένοι από αστυνομικές ταινίες και σειρές με εξιχνίαση εγκλημάτων, πολλές φορές, έστω και αστραπιαία μπορεί να περάσει αυτή η σκέψη από το μυαλό! Μοιράσου την εμπειρία με τις φίλες και θα διαπιστώσεις πως κι αυτές ίσως έχουν βιώσει αυτή την αστεία παράνοια!

5. Θόρυβος από… φαντάσματα ή κλέφτες

Θυμάσαι την πρώτη φορά που χρειάστηκε να μείνεις μόνη στο σπίτι και να κοιμηθείς δίχως την παρουσία άλλων ατόμων; Οι καθημερινοί θόρυβοι σου προκαλούσαν τρόμο ενώ ίσως να έπλαθες τα πιο απίστευτα σενάρια με το μυαλό σου: Κλέφτης ή μήπως φάντασμα βρίσκεται μέσα στο σπίτι;

Πηγή:  εδώ 

Ξεκινώντας από την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου και για έναν ολόκληρο χρόνο το σεμινάριο ψυχολογίας με τίτλο «Ομάδα Αυτογνωσίας» καισυντονίστριες τις ψυχολόγους-ψυχοθεραπεύτριες Ιωάννα Κορδαλή και Σοφία Τσιώρη, δίνει τη δυνατότητα σε όσους το παρακολουθήσουν, στο πλαίσιο της ομαδικής θεραπείας, να μιλήσουν για τον εαυτό τους και να εκφράσουν με μεγαλύτερη ευχέρεια τις σκέψεις, τις φοβίες, τις ανασφάλειες, τα συναισθήματά τους.

Στόχος της καινούργιας ομάδας  είναι να λειτουργήσει ως καθρέφτης του ψυχικού κόσμου των μελών της δίνοντας τους την ευκαιρία να ανακαλύψουν καινούργιες πλευρές του εαυτού τους και να τις αξιοποιήσουν με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο.

Το «κλειδί» για όλα τα παραπάνω είναι ο χρόνος, γι’ αυτό και στην «Ομάδα Αυτογνωσίας» δίνεται χρόνος και χώρος σε όλες τις σκέψεις και τα συναισθήματα να εκφραστούν έτσι ώστε οι συμμετέχοντες να μπουν  σ’ ένα πιο βαθύ θεραπευτικό πλαίσιο.

Το σεμινάριο θα κρατήσει έναν ολόκληρο χρόνο με τα μέλη της κάθε ομάδας να μην ξεπερνούν τα 10 άτομα, ενώ το κόστος συμμετοχής είναι 100 ευρώ ανά μήνα.

Οι συναντήσεις θα γίνονται μία φορά την εβδομάδα στην Άνω Πεύκη πλησίον του σταθμού του ΚΑΤ (Πίνδου 2) και όσοι ενδιαφέρονται να το παρακολουθήσουν μπορούν να επιλέξουν μία από τις παρακάτω ημέρες και ώρες συνάντησης:

Δευτέρα, 18.00-20.00 ή 19:00-21:00/ Τετάρτη, 18.00-20.00 ή 19:00-21:00

Οι συμμετέχοντες  δεν είναι απαραίτητο να έχουν κάνει στο παρελθόν ατομική ψυχοθεραπεία, ενώ πριν την εισαγωγή τους στην ομάδα θα προετοιμαστούν σε μία ατομική συνάντηση με τις συντονίστριες.

Οι δηλώσεις συμμετοχής γίνονται δεκτές μέχρι 27/9/2013 στα παρακάτω τηλέφωνα: 6933349021- 6942010767 ή με email στο: [email protected]

Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλώ επικοινωνήστε με:

Ίασμος, Κέντρο Ψυχολογικής Υποστήριξης & Συμβουλευτικής, http://www.iasmos.eu/

Ιωάννα Κορδαλή – Ψυχολόγος ,BSc Ψυχολογία, MSc Ψυχική Υγεία

 Ειδίκευση στην Συστημική- Οικογενειακή Θεραπεία, τηλ. 6933349021

Σοφία Τσιώρη – Ψυχολόγος –  Απόφοιτος Παντείου Πανεπιστημίου, MSc

Counselling Studies, University of Edinburgh,  τηλ. 6942010767