λάθος

από τη Νέτη Φίλια– Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας*

Πολύς λόγος έχει γίνει για την αυτοπεποίθηση και τη σημασία της στην εξέλιξη και προσωπική ανάπτυξή μας. Όλοι οι γονείς με συνειδητό ή απλώς αυτόματο τρόπο επιδιώκουν με διάφορους τρόπους να εμφυσήσουν αυτοπεποίθηση στα παιδιά τους. Ωστόσο η αυτοπεποίθηση δεν είναι απλώς μια ιδιότητα που οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν ή να μεταβιβάσουν στα παιδιά τους. Η αυτοπεποίθηση αποκτάται μέσα από το βίωμα και χτίζεται με την επιτυχία και την ικανοποίηση που έρχεται μετά από προσωπική προσπάθεια. Τα παιδιά μέσα από την εμπειρία που σταδιακά αποκτούν από τα διάφορα βιώματα, αντιλαμβάνονται πως η ζωή αποτελείται –εκτός των άλλων- και από μια σειρά από προβλήματα στα οποία καλούμαστε να βρούμε λύση.

Δεν έχει σημασία τόσο τι λέμε στα παιδιά, όσο τι παρατηρούν τα παιδιά στη δική μας συμπεριφορά για να μάθουν. Τα παιδιά βλέπουν και αξιολογούν πως αποδεχόμαστε και χειριζόμαστε εμείς την αποτυχία και αυτή η παρατήρηση επηρεάζει τη δική τους αντίδραση.

Αν για παράδειγμα θυμώνουμε βίαια σε περίπτωση που ο συνάδελφός μας πήρε την προαγωγή που θέλαμε, τότε τα παιδιά είναι πιθανόν να αντιγράψουν την ίδια συμπεριφορά όταν αντιμετωπίζουν τις δικές τους αποτυχίες.
Με τα λάθη το παιδί μαθαίνει να επεξεργάζεται τα συναισθήματα του. Π.χ., όταν ένα παιδί χάνει σε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι που παίζει στο σπίτι με τον γονιό του, είναι πολύ πιο εύκολο και πιο ελεγχόμενο ως εμπειρία, από το να χάσει σε μια αντίστοιχη δοκιμασία σε δημόσιο περιβάλλον. Αυτό θα το βοηθήσει να συνηθίσει στον ανταγωνισμό, αλλά σαφώς με πιο ήπιο τρόπο. Η ήττα σε ένα παιχνίδι, μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα γόνιμη, αν μέσα από αυτή το παιδί αρχίσει να σκέφτεται ποια λάθη έπαιξαν ρόλο αλλά και τρόπους να τα διορθώσει.

Αντίθετα από ό,τι νομίζουμε, η αυτοπεποίθηση δεν αποκτάται από τις συνεχείς νίκες. Η αυτοπεποίθηση χτίζεται με την επιτυχία που έρχεται μετά από προσπάθεια. Η καλύτερη ανταμοιβή έρχεται όταν κάποιος έχει βιώσει την ήττα, έχει προσπαθήσει και τελικά έχει βρει τρόπους να επιτύχει.

Αντίθετα, η εύκολη νίκη δίνει μια μη ρεαλιστική άποψη για τον εαυτό του αφού στον έξω, ανταγωνιστικό κόσμο κανείς δεν θα χαρίσει ποτέ τη νίκη. Επίσης οι χαρισμένες νίκες ουσιαστικά υποσκάπτουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού, αφού του δίνουν μια εσφαλμένη εικόνα για τις πραγματικές του ικανότητες. Άλλωστε μέσα από τα λάθη το παιδί ευαισθητοποιείται, κατανοεί πώς είναι να χάνουν και οι άλλοι, αποκτά ενσυναίσθηση (συναισθηματική κατανόηση των άλλων) και αυτοέλεγχο στις δύσκολες καταστάσεις.

*Η Νέτη Φίλια είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεύτρια. Για να επικοινωνήσετε μαζί της, μπορείτε να καλέσετε στο 6945-858780 ή να της γράψετε στο [email protected]

Είναι εκείνες οι φράσεις που μας έλεγαν οι δικές μας μαμάδες και πάντα λέγαμε ότι «εμείς ποτέ δεν θα τις πούμε στα παιδιά μας». Κι όμως….
Κάποια λόγια πονάνε πολύ τα παιδιά, κάποια άλλα είναι απλώς λάθος ή τα χρησιμοποιούμε τη λάθος στιγμή. Συνήθως χρησιμοποιούμε κάποιες φράσεις πάνω στα νεύρα μας, ή επειδή νιώθουμε κουρασμένες. H ειδική σε παιδαγωγικά θέματα και συγγραφέας του βιβλίου If I Have to Tell You One More Time…, Amy McCready μας δίνει τον δικό της δεκάλογο από τις φράσεις που καλό θα ήταν να αποφεύγουμε.

1. «Σταμάτα τις ερωτήσεις»

«Γιατί δεν ήρθαν οι παππούδες για φαγητό;», «γιατί βρέχει σήμερα;», «πως λένε τη μαμά του γείτονα;», «τι θα φάμε σήμερα;» «Ποιος ήταν στο τηλέφωνο;»! Ναι, κάποιες φορές τα παιδιά μας πυρπολούν κυριολεκτικά με όλων των ειδών τις ερωτήσεις. Ανούσιες, ουσιαστικές, ερωτήσεις από απλή περιέργεια ή κουτσομπολιό. Όμως οι ερωτήσεις είναι το σημαντικότερο ίσως εργαλείο ανάπτυξης. Πριν βιαστείτε να το μαλώσετε, οπλιστείτε με φαντασία, ειλικρίνεια και υπομονή και απλώς απαντήστε του!

2. «Σε ένα λεπτό»

«Μαμά, μου φέρνεις νερό;», «μαμά θα τηλεφωνήσεις για τα μαθήματα;», «μαμά θα ζωγραφίσουμε μαζί;» «μαμά, θα μου βάλεις το D. V. D;». Το «σε ένα λεπτό» είναι οι τρεις αγαπημένες λέξεις όλων των μαμάδων, που τις χρησιμοποιούν όταν είναι κουρασμένες ή όταν θέλουν να αναβάλουν αυτό που «πρέπει» να κάνουν. Και βέβαια τα παιδιά ξέρουν πως όταν λένε «σε ένα λεπτό», εννοούν «ποτέ»! Ωστόσο τα παιδιά μπερδεύονται, στεναχωριούνται και απογοητεύονται με τις συνεχείς ματαιώσεις. Μήπως την επόμενη φορά αυτό το ένα λεπτό να διαρκέσει όντως ένα λεπτό;

3. «Μόνο λίγο»
Άλλες δύο λέξεις δηλωτικές των ενοχών μας.  Στην ερώτηση: «μαμά, μπορώ να φάω γλυκό;»| οι σωστές απαντήσεις είναι ναι ή όχι. Σε καμία περίπτωση το μόνο λίγο. Τα παιδιά χρειάζονται σαφείς απαντήσεις. Το λίγο τα κάνει να νιώθουν ότι μπορούν και περισσότερο. Επίσης τα νήπια δεν έχουν εικόνα του λίγοι ή του πολύ. Οπότε είμαστε εμείς αυτοί που πρέπει να  ορίσουμε το «όχι», το «ναι», το «λίγο»,  ή «το πόσο».

4. «Εσύ πάντα…» ή «εσύ ποτέ…»

«Εσύ πάντα ξεχνάς να κάνεις την ορθογραφία σου», «εσύ ποτέ δεν θυμάσαι να μαζέψεις τα παιχνίδια σου». Τα παιδιά σύμφωνα με την ψυχοθεραπεύτρια Jenn Berman, και συγγραφέα του βιβλίου The A to Z Guide to Raising Happy, Confident Kids, πάντα γίνονται αυτό που τους λέμε. Όταν κατηγορούμε ένα παιδί για τεμπελιά, το πιο πιθανόν είναι να εξελιχθεί σε τεμπέλη. Αντί λοιπόν να το κατηγορήσουμε ότι πάντα ξεχνάει την ορθογραφία του καλύτερα να του προτείναμε τρόπους για να το βοηθήσουμε την επόμενη φορά να την θυμηθεί.

5. «Γιατί έτσι λέω εγώ»
Ναι, τα παιδιά είναι ίσως οι πιο σκληροί διαπραγματευτές και κάποιες φορές είναι πολύ κουραστικό να πρέπει να συνδιαλαγούμε μαζί τους για το πόση ώρα μπορούν να παίξουν ηλεκτρονικό ή να δουν τηλεόραση. Ωστόσο η φράση «γιατί έτσι θέλω εγώ» του δείχνει πως εσείς έχετε τον απόλυτο έλεγχο, κάτι ιδιαίτερα τρομακτικό για ένα παιδί. Την επόμενη λοιπόν που θα αρχίσει να διαμαρτύρεται για το αν θα πρέπει να πάτε επίσκεψη, θα μπορούσατε απλώς να του εξηγήσετε πως είναι τιμή του που τον κάλεσαν σε αυτό το σπίτι, καιν πως θα χαρούν πολύ να τον δουν.

6. «Άστο θα το κάνω εγώ!»

Λάθος! Κάνοντας εσείς τις δουλειές που πρέπει να κάνουν τα παιδιά ή διατάζοντάς τα, είναι σαν να τους αφαιρείτε την πρωτοβουλία και να ενισχύετε την ανευθυνότητά τους. Τα παιδιά χρειάζεται να μάθουν από μικρή ηλικία πώς να αποφασίζουν για τον εαυτό τους και να καταλάβουν από νωρίς ότι υπάρχουν συνέπειες για τις λανθασμένες αποφάσεις. Αφήστε τα να μάθουν μόνα τους πως λειτουργεί ένα παιχνίδι. Θα αργήσουν αλλά θα το μάθουν!

7. «Μην φοβάσαι, θα σου αρέσει πολύ η πρώτη ημέρα στο σχολείο»

Μην υποτιμάτε ποτέ τη σημασία των συναισθημάτων του παιδιού και γενικότερα μην του υποδεικνύετε πώς να νιώθει. Όταν φοβάται ή ντρέπεται για κάτι που στα μάτια σας φαίνεται ανόητο, απλώς συμπαρασταθείτε Σεβαστείτε το φόβο του, ρωτήστε τι το φοβίζει, και ανάλογα με την ηλικία του κουβεντιάστε ή συνοδέψτε το σταδιακά σε αυτό που φοβάται.

Πηγή:imommy.gr