*από την Αννα Ραφτοπούλου–Παιδαγωγό
Ο πρώτος αποχωρισμός, το πρώτο μικρό- μεγάλο βήμα του παιδιού, συχνά οδυνηρός, λιγότερο για το ίδιο, περισσότερο για τους γονείς.
Η ανησυχία, η αβεβαιότητα και ο επαναπροσδιορισμός της οικογενειακής ισορροπίας –αυτής που με κόπο κατακτήθηκε τους προηγούμενους μήνες – αποτυπώνονται στην έκφραση, στο βλέμμα της μαμάς που περνάει για πρώτη φορά το κατώφλι του παιδικού σταθμού..
Μετά τα πρώτα 2 χρόνια οι ανάγκες του παιδιού γίνονται ολοένα και πιο σύνθετες. Η ικανοποίηση δεν έρχεται πλέον μόνο από το στενό οικογενειακό περιβάλλον, πρέπει να ανοίξει φτερά και να πετάξει σε άλλες γειτονιές, να συλλέξει εμπειρίες, να δεχτεί ερεθίσματα, να ενταχθεί στην ομάδα, να αποκτήσει τους δικούς του «φίλους», να πειραματιστεί στο παράλληλο παιχνίδι και να μάθει πώς θα περάσει στο συνεργατικό.
Ο χώρος του παιδικού σταθμού, του σωστά οργανωμένου, με άποψη και φιλοσοφία παιδοκεντρική, είναι εκείνος που καλείται πλέον να καλύψει τις νέες του ανάγκες και να στηρίξει το ξεδίπλωμα μιας υγιούς και αυτόνομης προσωπικότητας. Εδώ θα μάθει για πρώτη φορά την έννοια της ομάδας, θα μάθει πώς να γίνεται αποδεκτό από αυτή την ομάδα, θα γίνει υπεύθυνο, θα βρει τρόπο να διεκδικήσει τα θέλω του και θα αναπτύξει αυτοπεποίθηση. Η κοινωνικοσυναισθηματική εξέλιξη, με ιδιαίτερη βαρύτητα στην ηλικία 2-6 ετών οφείλει να είναι ο πρωταρχικός στόχος της προσχολικής εκπαίδευσης.
Ο παιδικός σταθμός δεν προσφέρει τις γνώσεις με τη στενή έννοια που πολλοί γονείς ορίζουν και η γενικότερη γνωστική ανάπτυξη του παιδιού δεν οφείλει να είναι και πρωταρχικός του στόχος. Οφείλει όμως να διακρίνει μέσα από την ομάδα κλίσεις, ιδιαιτερότητες, δυνατά και αδύνατα σημεία και να στηρίξει το παιδί αντίστοιχα, ενθαρρύνοντας την αυτονομία του και ενισχύοντας την αυτοεκτίμηση του.
Η μοναδικότητα της εξελισσόμενης δίχρονης προσωπικότητας παραμένει μοναδική και μετά την ένταξη στον παιδικό σταθμό, παράλληλα όμως το εγώ γίνεται εμείς, το απαιτώ διεκδικώ και το θέλω επιθυμώ. Χάνεται η αποκλειστικότητα που προσφέρεται απλόχερα σε κάθε σπίτι και η άμεση και άνευ όρων ικανοποίηση των επιθυμιών. Κερδίζεται όμως το κομμάτι της κοινωνικοποίησης και κλειδώνει ένα βασικό κεφάλαιο ωρίμασης που θα αποτελέσει τη βάση για μια ισορροπημένη περαιτέρω εξέλιξη με πιο δύσκολες προκλήσεις και απαιτήσεις.
Οι γονείς, τα σημαντικότερα πρόσωπα αναφοράς του παιδιού, καλούνται να υποστηρίξουν το δρόμο προς την ανεξαρτησία. Χρειάζεται όμως πρώτα να συνειδητοποιήσουν, να πιστέψουν και κυρίως να αποδεχτούν ότι όσο το παιδί μεγαλώνει, μαζί του μεγαλώνουν και αλλάζουν και οι ανάγκες.
2 ετών και επαναπροσδιορισμός στόχου λοιπόν. Η ένταξη στην ομάδα, η αίσθηση του «ανήκω κάπου», το «μαθαίνω να εμπιστεύομαι», να μοιράζομαι, να χαίρομαι για κάθε μικρό ή μεγάλο αυτόνομο βήμα μου είναι αξίες ανεκτίμητες τώρα που το παιδί εξελίσσεται, τώρα που είναι δεκτικό, τώρα που είναι έτοιμο να αποχωριστεί. Τώρα είναι η ώρα.
* Η κα Ραφτοπούλου είναι απόφοιτη του Παιδαγωγικού Τμήματος από το Freie Universität του Βερολίνου και διευθύντρια της «Νηπιακής Αγωγής»
