ΣΧΕΣΕΙΣ

από την Έρη Πιπεράκη – Κλινική Ψυχολόγος / Ειδική Παιδαγωγός*

Η απροθυμία ενός παιδιού να πάει σχολείο, που μπορεί να συνοδεύεται από αδικαιολόγητη αδιαθεσία, νυχτερινούς εφιάλτες, εκρήξεις θυμού ή/και μεταπτώσεις στη συμπεριφορά του, προβληματίζει τους γονείς, αφού δεν μπορούν να αιτιολογήσουν αυτές τις συμπεριφορές και δεν γνωρίζουν πώς πρέπει ν’ αντιδράσουν. Τις περισσότερες φορές, αυτές οι αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού, συνοδεύονται από δραματική πτώση στις σχολικές του επιδόσεις, αδιαφορία για τις σχολικές του υποχρεώσεις και απώλεια προσωπικών αντικειμένων στο χώρο του σχολείου. Το ίδιο το παιδί φαίνεται αρκετά προβληματισμένο, ταυτόχρονα όμως φαίνεται ότι  διστάζει να μιλήσει γι’ αυτά που το προβληματίζουν.

–Μήπως είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού;
Το φαινόμενο του εκφοβισμού, εμφανίζεται από πολύ παλιά στις κοινωνικές ομάδες και αναφέρεται στην σωματική και συναισθηματική κακοποίηση ενός ατόμου, με σκοπό τον αποκλεισμό του από την κοινωνική ομάδα. Αντίστοιχα, το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού εμφανίζεται στο σχολικό πλαίσιο ή σε χώρους που τα παιδιά λειτουργούν σαν ένα σύνολο. Σ’ αυτά τα πλαίσια, κάποιο ή κάποια παιδιά (θύτες), δημιουργούν χωρίς λόγο περιστατικά άσκησης σωματικής και ψυχολογικής βίας προς ένα άλλο παιδί (θύμα), με σκοπό την περιθωριοποίησή του. Χαρακτηριστικό του σχολικού εκφοβισμού, που τον διαφοροποιεί από ένα απλό καυγά ή ένα πείραγμα,  είναι ότι υπάρχει πρόθεση, επανάληψη των βίαιων συμπεριφορών και οργανωμένο σχέδιο δράσης εναντίον του θύματος. Επίσης στο σχολικό εκφοβισμό υπάρχει ανισότητα δύναμης ανάμεσα στο θύτη και στο θύμα αφού οι θύτες επιλέγουν ένα παιδί που το θεωρούν αδύναμο και «διαφορετικό» ενώ στον περιστασιακό καυγά τα μέλη θεωρούνται ισότιμα.

– Πώς εκδηλώνεται ο σχολικός εκφοβισμός;
Ο σχολικός εκφοβισμός εκδηλώνεται με προφορικά ή/και γραπτά αρνητικά σχόλια, με επιδιωκόμενη απομάκρυνση φίλων και απομόνωση από ομαδικές δραστηριότητες, με απειλές προς το θύμα που το εξαναγκάζουν να κάνει πράγματα που δεν θέλει, με κλοπές ή/και καταστροφή των προσωπικών αντικειμένων του θύματος, με σωματική βία καθώς και με ταπείνωση του θύματος μέσω του διαδικτύου όπου είναι εύκολη η πρόσβαση σε χώρους κοινωνικής δικτύωσης (ηλεκτρονικός εκφοβισμός).

–Ποιοι εμπλέκονται στο φαινόμενο;
Στο φαινόμενο εμπλέκονται το παιδί ή η ομάδα των παιδιών που ασκούν βία (θύτες),  το παιδί που δέχεται βία (θύμα) αλλά και τα παιδιά που γνωρίζουν και παρακολουθούν το φαινόμενο (παρατηρητές). Παράλληλα, οι εκπαιδευτικοί αλλά και οι γονείς που παρατηρούν τις αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού, πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένοι ώστε να συνεργαστούν για να σταματήσει το φαινόμενο και το παιδί να νιώσει ότι βρίσκεται σε ασφαλές πλαίσιο.

–Ποια συναισθήματα βιώνει το παιδί «θύμα» του σχολικού εκφοβισμού;
Το παιδί στην καθημερινότητά του αισθάνεται φόβο γι’ αυτό που έχει ν’ αντιμετωπίσει, ντροπή για την αδυναμία του να το αντιμετωπίσει, ενοχές αφού θεωρεί ότι για να έχει γίνει στόχος σίγουρα κάτι  έχει που προκαλεί τους άλλους και φυσικά θυμό γι’ αυτό που συμβαίνει, αλλά τα προαναφερόμενα συναισθήματα το ακινητοποιούν και δεν μπορεί ν’ αντιδράσει. Έτσι εκδηλώνει το θυμό του  σε οικεία πρόσωπα ή σε πλαίσια που  αισθάνεται ισχυρό και ασφαλές, με αποτέλεσμα πολλά παιδιά που έχουν υπάρξει θύματα να γίνονται αργότερα θύτες.

–Τι  μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Σ’ ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο, γίνονται δράσεις που αποσκοπούν στην πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού και απευθύνονται σ’ όλο το μαθητικό πληθυσμό.

Μόλις όμως οι γονείς ενός μέλους της μαθητικής κοινότητας, αντιληφθούν τις προαναφερόμενες αλλαγές στη γενικότερη συμπεριφορά του παιδιού και υποψιαστούν ότι το παιδί τους πιθανόν να είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού, πρέπει να επικοινωνήσουν με το σχολείο του  και να εκθέσουν του προβληματισμούς τους. Η συνεργασία των γονέων με το σχολείο είναι απαραίτητη, ώστε το παιδί να νιώσει ότι βρίσκεται σ’ ένα περιβάλλον που το υποστηρίζει,  κατανοεί την κατάσταση που αντιμετωπίζει και λαμβάνει μέτρα.

Αρχικός στόχος είναι το παιδί να μιλήσει για την κατάσταση που αντιμετωπίζει. Αν οι γονείς αντιδράσουν υπερβολικά, κάνοντας κριτική για τον τρόπο που το παιδί έχει χειριστεί την  κατάσταση ή αντίθετα την υποβαθμίσουν, το παιδί παίρνει το μήνυμα  ότι δεν το καταλαβαίνουν και το  θεωρούν αδύναμο να χειριστεί αυτό που αντιμετωπίζει. Άρα μήπως τελικά του αξίζει να υπομένει αυτά που βιώνει και δεν πρέπει να μιλά σε κανέναν  γι’ αυτό;

–Μαμά και σήμερα δεν αισθάνομαι πολύ καλά. Σε παρακαλώ να μείνω άλλη μια μέρα στο σπίτι;
Αυτή η παράκληση του παιδιού ίσως τελικά να  κρύβει κάτι περισσότερο από μια οργανική αδιαθεσία. Ίσως κρύβει το φόβο, τη ντροπή, την απελπισία  και την αδυναμία του παιδιού ν’ αντιμετωπίσει την κατάσταση που βιώνει καθημερινά στο χώρο του σχολείου από κάποιο παιδί ή κάποια ομάδα παιδιών.  

Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να σταθούν δίπλα του και η προσέγγισή του πρέπει να γίνει σ’ ένα κλίμα κατανόησης, ενεργητικής ακρόασης και αποδοχής

*Η Έρη Πιπεράκη είναι Κλινική Ψυχολόγος και Ειδική Παιδαγωγός κάτοχος Master of Science από το Northern Illinois University των Η.Π.Α.

Εξειδικευμένη στις ψυχολογικές δοκιμασίες, στη συμβουλευτική παιδιών, εφήβων και γονέων, στη διάγνωση και αντιμετώπιση αναπτυξιακών και μαθησιακών δυσκολιών, εργάζεται ως ψυχολόγος δημοτικού στα Εκπαιδευτήρια Δούκα και ως συντονίστρια του τμήματος ενισχυτικής διδασκαλίας στον ίδιο χώρο για παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολίες στη μάθηση και στη συγκέντρωση.

Παράλληλα είναι υπεύθυνη του Κέντρου Αξιολόγησης και Αποκατάστασης Μαθησιακών και Αναπτυξιακών Δυσκολιών και ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Ψυχολογικής και Γνωστικής Αξιολόγησης (ΚΕ.ΨΥ.ΓΝΑ).

Είναι μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Μελέτης και Έρευνας Δυσκολιών Μάθησης, της Εταιρείας Ειδικών Παιδαγωγών Ελλάδος και της European Association of Psychological Assessment.

Ασχολείται με την εξατομικευμένη παρέμβαση σε παιδιά και εφήβους με μαθησιακές, αναπτυξιακές και συναισθηματικές δυσκολίες με στόχο την ενσωμάτωσή τους στο σχολικό και ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Συνεργάζεται με λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ψυχιάτρους και επαγγελματίες ψυχικής υγείας για τη ολοκληρωμένη αξιολόγηση και παρέμβαση.

Έχει συμμετάσχει ως εισηγήτρια, σε ημερίδες και συνέδρια σχετικά με το χώρο της ψυχολογίας και της ειδικής αγωγής.

Έρη Πιπεράκη
Κλινική Ψυχολόγος – Ειδική Παιδαγωγός (B.A – M.SC)
Καλομενοπούλου 7, 154 51 Ν.Ψυχικό.
Τηλ/Φαξ: 210 6778110
e-mail: [email protected]

 Όπως μπορεί να γνωρίζετε έχω έναν γιο και το άγχος μου ή ένα από τα άγχη μου είναι να μην γίνει κακομαθημένος, αντικοινωνικός και με την απόφασή μας να μην κάνουμε δεύτερο παιδί, τον στιγματίσουμε…  Ψάχνοντας στο διαδίκτυο “έπεσα” σε αυτό το άρθρο που κάπως με διαφώτισε για την κατάσταση…

Ισχύουν, άραγε, όλα αυτά τα κλισέ που θέλουν τα μοναχοπαίδια κακομαθημένα, εγωκεντρικά και ακοινώνητα; Και πώς πρέπει να χειριστούμε το μονάκριβό μας, ώστε να εξελιχθεί σε έναν ισορροπημένο ενήλικο;

Πριν από μερικές δεκαετίες, στη γενιά των γονιών μας, οι οικογένειες μ’ ένα παιδί ήταν ελάχιστες, και μάλιστα η απόκτηση ενός και μόνο παιδιού σπάνια ήταν ζήτημα επιλογής. Ένα παιδί είχαν συνήθως τα ζευγάρια που δεν προλάβαιναν ή δεν μπορούσαν να αποκτήσουν δεύτερο, τρίτο ή τέταρτο. Έτσι, η έκφραση μοναχοπαίδι κατέληξε με αρνητική σημασία, καθώς τα παιδιά αυτά θεωρούνταν κακομαθημένα, ίσως και «προβληματικά». Σήμερα, όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει, καθώς ολοένα και περισσότερα ζευγάρια επιλέγουν να αποκτήσουν ένα μόνο παιδί, επειδή πιθανώς θεωρούν ότι θα μπορέσουν να το μεγαλώσουν καλύτερα απ’ ό,τι αν είχαν περισσότερα.

Γιατί στις μέρες μας συναντάμε όλο και περισσότερες οικογένειες μ’ ένα παιδί;

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν κανόνες για το πόσα παιδιά θα πρέπει να έχει ένα ζευγάρι, γιατί τελικά δεν παίζει ρόλο μόνο το μέγεθος της οικογένειας για το πόσο καλά θα λειτουργεί, αλλά και οι σχέσεις και η δυναμική που αναπτύσσονται μέσα της. Πάντως οι οικογένειες μ’ ένα παιδί είναι ένα ολοένα και συχνότερο φαινόμενο επειδή:

–Έχουν αλλάξει οι ρόλοι των δύο φύλων στην οικογένεια. Η γυναίκα καλείται σήμερα να αναλάβει και επαγγελματικό ρόλο, εκτός του ρόλου της συντρόφου και της μητέρας, με αποτέλεσμα να διαθέτει πλέον περιορισμένο χρόνο για την ανατροφή των παιδιών.

–Η γυναίκα δίνει έμφαση στις σπουδές της και στην επαγγελματική της αποκατάσταση, με αποτέλεσμα να αποφασίζει να παντρευτεί και να κάνει παιδιά σε μεγαλύτερη ηλικία, γεγονός που μειώνει το περιθώριο για την απόκτηση περισσότερων παιδιών.

–Έχουν αυξηθεί οι οικονομικές απαιτήσεις για την ανατροφή ενός παιδιού.

–Έχει αυξηθεί ο αριθμός των διαζυγίων (συχνά μετά από λίγα χρόνια γάμου), αλλά και των μονογονεϊκών οικογενειών, όπου κατά κανόνα δεν ευνοείται η απόκτηση περισσότερων παιδιών.

Δεν είναι όλα τα μοναχοπαίδια το ίδιο

Όπως βέβαια και όλες οι οικογένειες που μεγαλώνουν μοναχοπαίδι. Απλώς, όπως και για πολλές άλλες «κατηγορίες» ανθρώπων έτσι και για τα μοναχοπαίδια, υπάρχουν κάποια στερεότυπα που διαμορφώνουν μια παγιωμένη και κοινή αντίληψη που έχουμε γι’ αυτά. Έτσι, τείνουμε να θεωρούμε ότι ένα μοναχοπαίδι είναι εξ ορισμού κακομαθημένο, προνομιούχο, εγωκεντρικό, ακοινώνητο, ανώριμο, επιθετικό, μοναχικό, υπερευαίσθητο, ότι αρρωσταίνει πιο εύκολα, κ.ά. Δεν μπορούμε όμως να βγάζουμε τόσο γενικά συμπεράσματα, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν είναι δυνατόν όλοι οι άνθρωποι που μεγάλωσαν χωρίς αδέρφια να είναι ίδιοι. Μπορεί, δηλαδή, ένα μοναχοπαίδι να είναι υπερπροστατευμένο, να νιώθει μεγάλη μοναξιά, να είναι κακομαθημένο, φοβισμένο, θαρραλέο, υπεύθυνο, ανεύθυνο κλπ., αλλά μπορεί να μην έχει και κανένα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Όλα αυτά εξαρτώνται από την προσωπικότητα των γονιών και του παιδιού και από τους λόγους για τους οποίους δεν υπήρξε άλλο παιδί. Έτσι, καταλαβαίνουμε ότι αυτοί οι γενικοί χαρακτηρισμοί είναι αυθαίρετοι και συχνά λανθασμένοι.

Σε τι διαφέρουν, τελικά, τα μοναχοπαίδια από τα άλλα παιδιά;

Οι επιστημονικές έρευνες που έχουν γίνει σχετικά με τα μοναχοπαίδια, μας πληροφορούν ότι:

-Τα παιδιά αυτά υστερούν κατά μέσο όρο ως προς τις κοινωνικές τους δεξιότητες και την κοινωνικότητα. Αυτό, σύμφωνα με τους ειδικούς, εξηγείται, καθώς η ποιότητα της σχέσης μεταξύ αδερφών αποτελεί προγνωστικό δείκτη κοινωνικής προσαρμογής, οπότε η απουσία αυτής της σχέσης και των εμπειριών (π.χ. να μοιράζονται από την αγάπη και την προσοχή των γονιών τους, μέχρι τα χρήματα της οικογένειας) που αναπτύσσονται μέσα σε αυτή από τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού μπορεί να μειώνει τις δυνατότητες της μετέπειτα κοινωνικής και διαπροσωπικής προσαρμογής του παιδιού.

-Τα μοναχοπαίδια παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά άγχους και διαπροσωπικής εξάρτησης.

-Τα μοναχοπαίδια, όπως και τα πρωτότοκα παιδιά, έχουν λιγότερο καλή φυσική κατάσταση και μειωμένες αθλητικές επιδόσεις σε σχέση με τα υστερότοκα παιδιά. Αλλά έχουν υψηλότερη νοητική και ακαδημαϊκή επίδοση έναντι των υστερότοκων.

– Πρόσφατες έρευνες έδειξαν πως τα μοναχοπαίδια έχουν αρκετά υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Αυτό συμβαίνει, πρώτον, γιατί απολαμβάνουν περισσότερες παροχές και, δεύτερον, γιατί έρχονται περισσότερο σε επαφή με ενηλίκους, γεγονός που τα βοηθάει να ωριμάσουν και γρηγορότερα. Επίσης, το γεγονός ότι ασχολούνται περισσότερο με τον εαυτό τους (διαβάζουν μόνα τους ή παίζουν κάποιο μουσικό όργανο) βοηθά πολύ στην προσωπική τους εξέλιξη.

Πόσο τους λείπει τελικά ένα αδερφάκι;

Μοναχοπαίδια: Οδηγίες χρήσης  

– Βοηθήστε το να κοινωνικοποιηθεί: Αν το παιδί έρχεται σε επαφή μόνο με ενήλικους, κινδυνεύει να δυσκολευτεί να συνεννοηθεί με άλλα παιδιά, να μην μπορεί να μοιραστεί τίποτα, να νομίζει ότι οι επιθυμίες του θα ικανοποιούνται αυτόματα από όλους. Καλές ευκαιρίες να κοινωνικοποιηθεί είναι ο παιδικός σταθμός, η κατασκήνωση και βέβαια η παρέα με άλλα παιδιά.
– Τα παιδιά χρειάζονται όρια, το μοναχοπαίδι επίσης: Το να μη λέμε «όχι» σ’ ένα παιδί δεν είναι ένδειξη αγάπης, αλλά αδυναμία μας να αρνηθούμε. Έτσι κι αλλιώς, το παιδί θα ακούσει πολλά «όχι» στη ζωή του και είναι σκόπιμο να είναι προετοιμασμένο γι’ αυτό.

– Μάθετέ το να σέβεται την προσωπικότητα των άλλων παιδιών: Και επίσης να λύνει τις διαφωνίες του ήρεμα και ειρηνικά, καθώς και να βοηθάει τα άλλα παιδιά όταν αυτά το έχουν ανάγκη.

– Δεν πρέπει να επενδύουμε όλα τα όνειρα και τις ελπίδες μας στο παιδί μας: Το φορτίο είναι βαρύ γι’ αυτό. Επιπλέον, κινδυνεύουμε να αποκτήσουμε ένα πολύ καταπιεσμένο παιδί.

– Βοηθήστε το να παίρνει πρωτοβουλίες: Να αποκτήσει ευθύνες και να κάνει τα δικά του λάθη. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να το προστατεύουμε υπερβολικά (ούτε βέβαια και να το αφήνουμε χωρίς όρια), να αποφεύγουμε να το υπηρετούμε (π.χ. να μαζεύουμε τα παιχνίδια ή το δωμάτιό του), αλλά και να το κατευθύνουμε συνέχεια. Όλοι, ακόμη και τα παιδιά, μαθαίνουμε από τα λάθη και τις αποτυχίες μας.

– Απελευθερώστε το: Είναι φυσικό όταν υπάρχει ένα και μοναδικό παιδί οι γονείς να έχουν περισσότερες απαιτήσεις από αυτό, με αποτέλεσμα το παιδί να κουράζεται. Γι’ αυτό, οι γονείς θα πρέπει να κόψουν από νωρίς τον ομφάλιο λώρο, να το απελευθερώσουν, να το χειραφετήσουν, ώστε να μη γίνει ένας «υπερπροστατευμένος» ενήλικος.

– Μάθετέ του να μοιράζεται: Το μοίρασμα είναι μια κοινωνική ικανότητα που τα παιδιά πρέπει να μάθουν από νωρίς. Γι’ αυτό, μάθετέ του να μοιράζεται όχι μόνο το χρόνο και την προσοχή του, αλλά και υλικά πράγματα.

Με τη συνεργασία της Κατερίνας Αγγελή (κλινική ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια γνωσιακής-συμπεριφοριστικής προσέγγισης), από την Άννα Δάλλα

Πηγή:imommy

από την Φανή Βαγγελάτου, Αναπτυξιακή Λογοθεραπεύτρια * 

Οι περισσότεροι θα έχετε ακούσει πως το να κάνει ο γονιός μάθημα στο παιδί του είναι καταστροφικό για τη σχέση τους. Κάποιοι μάλιστα από εσάς σίγουρα θα μπορούν να το επιβεβαιώσουν από προσωπική εμπειρία. Στην πραγματικότητα, ο γονιός αποτελεί τον «φυσικό δάσκαλο» του παιδιού κατά τη διαδικασία ανάπτυξής του και μάλιστα με μεγάλη αποτελεσματικότητα.

Από τη βρεφική ηλικία, η μαμά και ο μπαμπάς είναι αυτοί οι οποίοι ακούν, νιώθουν και αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει και τι έχει ανάγκη το μωρό και αναπτύσσουν έναν δικό τους, μοναδικό κώδικα επικοινωνίας. Είναι οι γονείς οι οποίοι μαθαίνουν στο παιδί να κοιτάζει και να παρατηρεί το περιβάλλον του, να ακούει και να προσέχει, να χαμογελάει, να κατανοεί και τελικά να μιλάει μία ή και περισσότερες γλώσσες.

Όταν το παιδί αρχίσει πλέον να καταλαβαίνει τους γονείς του, να κατανοεί οδηγίες και εντολές και να είναι στη διαδικασία παραγωγής λόγου (ή τουλάχιστον να περιμένουμε εμείς να μιλήσει), αρχίζουν τα δύσκολα! Μετά από 2 χρόνια, κατά μέσο όρο, γλυκιάς υπομονής με κλάματα, πάνες, παιχνίδια με μουσική και άστατα ωράρια ύπνου, το μικρό μας επιτέλους μπορεί να μας καταλάβει και τότε αρχίζουν οι απαιτήσεις. Αυτό που συνήθως ξεχνούν οι γονείς είναι πως εκείνη ακριβώς τη στιγμή που νομίζουμε πως ήρθε η «ώρα να συνεννοηθούμε», το παιδί απλώς έχει ξεκινήσει να δοκιμάζει έναν δεύτερο, ολοκαίνουργιο κώδικα επικοινωνίας με ήδη παγιωμένο βέβαια εκείνον της βρεφικής ηλικίας (το κλάμα και τη γκρίνια).

Όσο το μικρό μας αναπτύσσεται, αναπτύσσονται μαζί του όλες εκείνες οι δεξιότητες που έχει ένας άνθρωπος και όχι μόνο αυτές που θέλουμε εμείς να αναπτυχθούν. Μαζί λοιπόν με τις γνωστικές ικανότητες, αυξάνεται και η ικανότητα χειρισμού – ναι, είναι αυτή της πονηριάς, αυτή που κάνει το παιδί μας να «μη μας ακούει» και εδώ ο γονιός πρέπει να γίνει ο καλύτερος δάσκαλος για το παιδί του!

Με τη λέξη δάσκαλος, οι περισσότεροι νομίζουν ότι μιλάμε για τη σχολική μελέτη και τις υποχρεώσεις του σχολείου, αυτό όμως που έχει τεράστια σημασία είναι να καταλάβουμε πως για να φτάσουμε εκεί, υπάρχουν πρώτα άλλες δεξιότητες που θα πρέπει να διδάξουμε οι ίδιοι ως γονείς στα παιδιά μας.

Πρέπει το παιδί να μάθει να έχει υπομονή. Το μικρό μας μεγάλωσε, μας καταλαβαίνει και (μπορεί να) έχει ξεκινήσει να μιλάει. Χαιρόμαστε όλοι στην οικογένεια γι’ αυτό και το αφήνουμε να λέει ό,τι θέλει, όποτε θέλει. Το αφήνουμε να μας διακόπτει, να μιλάει πάνω από τη δική μας φωνή και να φωνάζει όταν δεν ανταποκρινόμαστε αμέσως! Μιλάμε με δυσκολία στο τηλέφωνο γιατί δεν μας αφήνει και καθόμαστε με το ζόρι να μιλήσουμε με φίλους σε συναντήσεις γιατί πάλι θέλει το παιδί να έχει τον πρώτο λόγο. Αυτή είναι μια κατάσταση που όσο χαριτωμένη και να είναι σε αυτή την ηλικία, είναι μη επιτρεπτή σε μεγαλύτερη. Το ότι το παιδί θα μεγαλώσει δε σημαίνει, πως θα μπορέσει να αλλάξει τη συμπεριφορά αυτή από μόνο του μεγαλώνοντας από τη μια μέρα στην άλλη.

Πρέπει το παιδί να μάθει να ακούει. Αν δεν έχει υπομονή, τότε δεν θα μπορέσει και να μας ακούσει. Συχνά τα παιδιά που δεν έχουν μάθει να περιμένουν, όταν δεν γίνεται το δικό τους αμέσως ξεσπούν σε δυνατές φωνές και κλάματα. Εμείς μπορεί εκείνη την ώρα να θέλουμε να εξηγήσουμε τι έγινε/τι θα ακολουθήσει με σκοπό να το ηρεμήσουμε, όμως το παιδί μας δεν μας ακούει παρά μόνο συνεχίζει να κλαίει ή να φωνάζει. Κάτι παρόμοιο μπορεί να συμβαίνει και με κάτι που μπορεί να του ζητήσουμε, ακόμα και όταν απλώς φωνάζουμε το όνομά του! Εμείς θέλουμε κάτι να του πούμε αλλά εκείνο κάτι άλλο κάνει και δεν ανταποκρίνεται καν στο όνομά του. Τότε, αντίστοιχα μπορεί να φωνάξουμε εμείς και να οδηγήσουμε τελικά και τις δύο πλευρές σε τεράστια ένταση.

Πρέπει το παιδί να μάθει να κάθεται: Όταν πια τα παιδιά φτάνουν στο δημοτικό και πρέπει να μελετήσουν, συνειδητοποιούμε πως το παιδί δεν κάθεται σε ένα σημείο (γραφείο) για πολλή ώρα. Αν μπορούσαμε να γυρίσουμε το χρόνο πίσω, θα παρατηρούσαμε πως καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του παιδιού μέχρι τώρα, επιτρέπαμε να γίνονται δραστηριότητες όπου να’ ναι, όποτε να’ ναι. Θα παρατηρήσουμε επίσης το παιδί μας να μην ολοκληρώνει και μόλις βαρεθεί/αποτύχει/δυσκολευτεί σε μια δραστηριότητα να του επιτρέπουμε να περνάει γρήγορα σε μια καινούργια. Αυτή η συμπεριφορά στα πρώτα χρόνια της ζωή του παιδιού είναι φυσικό να το ακολουθήσει και αργότερα και γι’ αυτό οφείλουμε να την τροποποιήσουμε από νωρίς.

Πρέπει το παιδί να μάθει να κάνει πράγματα μόνο του: Πάλι με αφορμή την αυτονομία στη μελέτη, η εξάρτηση του παιδιού από τους γονείς αναγνωρίζεται από πιο πριν. Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν μπορούμε να ζητήσουμε από το παιδί μας να ανεξαρτητοποιηθεί από τη μια μέρα στην άλλη στο δημοτικό. Πρέπει να υποστηρίξουμε το παιδί από νωρίς να κάνει πράγματα που μπορεί μόνο του και ας είναι, δυστυχώς, εις βάρος του δικού μας χρόνου. Το ξεκίνημα με την αυτονομία στο φαγητό (αντί του ταΐσματος), στο ντύσιμο, στο μπάνιο και γενικά σε δραστηριότητες που συχνά κάνουμε εμείς αντί των παιδιών για οικονομία χρόνου, είναι ιδιαίτερης σημασίας για την ομαλή εξέλιξή τους και την αυτονομία τους σε δραστηριότητες οι οποίες είναι απαραίτητο να γίνονται αποκλειστικά από αυτά αργότερα.

Πρέπει το παιδί να μάθει να εμπιστεύεται τους γονείς του: Με λίγα λόγια, αυτό που πρέπει πρωτίστως να διδάξουμε στα παιδιά, είναι να έχουν εμπιστοσύνη στις αποφάσεις που παίρνουν οι γονείς τους γι’ αυτά. Σίγουρα θέλουμε να οδηγήσουμε τα παιδιά μας στο να γίνουν αυτόνομοι και ανεξάρτητοι άνθρωποι, σε μικρές ηλικίες όμως, είμαστε εμείς που αποφασίζουμε πολλά πράγματα για αυτά και συνήθως αυτό δημιουργεί εντάσεις. Μέσα από διαδικασίες όπως αυτή της πάνας, της πιπίλας, του ύπνου σε χωριστό δωμάτιο και άλλα «ορόσημα» της παιδικής ηλικίας, ο γονιός μπορεί να δείξει τελικά στο παιδί του πως «ξέρει τι λέει και για τι επιμένει».
Αυτό βέβαια μπορεί να επιτευχθεί μέσα από κοπιώδεις και ατέρμονες διαδικασίες διεκδίκησης κάθε φορά που το παιδί θέλει να «τεστάρει» τα όρια του μπαμπά και της μαμάς αλλά και τα δικά του. Μόνο έτσι όμως θα είμαστε ως γονείς έτοιμοι και σίγουροι να λύσουμε όλα τα θέματα που θα προκύψουν στη σχέση μας με το παιδί, από τον ύπνο και την πιπίλα μέχρι το «πόση σοκολάτα μπορώ να φάω», «γιατί πρέπει να διαβάσω» και «τι ώρα να γυρίσω σήμερα»..

Γονείς μη φοβηθείτε λοιπόν το ρόλο του δασκάλου! Είναι μια πολύ όμορφη διαδικασία και είστε φτιαγμένη γι’ αυτή! Αν κάποια στιγμή νιώσετε άβολα και νιώσετε πως επηρεάζεται η σχέση σας με το παιδί σας αρνητικά, σκεφτείτε τι συμβαίνει με ψυχραιμία και θυμηθείτε πως ό, τι χτίζεται με κόπο για καιρό, δεν αρκεί μια κακή στιγμή για να το γκρεμίσει.

Περισσότερες πληροφορίες για την Φανή Βαγγελάτου, πατήστε εδώ και στο www.planitis.eu

Σχετικά άρθρα:

–6 + 1 λόγοι να επισκεφτείτε με το παιδί σας ένα λογοθεραπευτή, από τη Φανή Βαγγελάτου

–Πότε το παιδί χρειάζεται εργοθεραπεία : 10 σημάδια μέσα στην τάξη!, της Φανής Βαγγελάτου

–«Τι πρέπει να γνωρίζει το παιδί στο νηπιαγωγείο;» (2ο μέρος) ,από την Φανή Βαγγελάτου

από τη Νέτη Φίλια– Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας*

Πολύς λόγος έχει γίνει για την αυτοπεποίθηση και τη σημασία της στην εξέλιξη και προσωπική ανάπτυξή μας. Όλοι οι γονείς με συνειδητό ή απλώς αυτόματο τρόπο επιδιώκουν με διάφορους τρόπους να εμφυσήσουν αυτοπεποίθηση στα παιδιά τους. Ωστόσο η αυτοπεποίθηση δεν είναι απλώς μια ιδιότητα που οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν ή να μεταβιβάσουν στα παιδιά τους. Η αυτοπεποίθηση αποκτάται μέσα από το βίωμα και χτίζεται με την επιτυχία και την ικανοποίηση που έρχεται μετά από προσωπική προσπάθεια. Τα παιδιά μέσα από την εμπειρία που σταδιακά αποκτούν από τα διάφορα βιώματα, αντιλαμβάνονται πως η ζωή αποτελείται –εκτός των άλλων- και από μια σειρά από προβλήματα στα οποία καλούμαστε να βρούμε λύση.

Δεν έχει σημασία τόσο τι λέμε στα παιδιά, όσο τι παρατηρούν τα παιδιά στη δική μας συμπεριφορά για να μάθουν. Τα παιδιά βλέπουν και αξιολογούν πως αποδεχόμαστε και χειριζόμαστε εμείς την αποτυχία και αυτή η παρατήρηση επηρεάζει τη δική τους αντίδραση.

Αν για παράδειγμα θυμώνουμε βίαια σε περίπτωση που ο συνάδελφός μας πήρε την προαγωγή που θέλαμε, τότε τα παιδιά είναι πιθανόν να αντιγράψουν την ίδια συμπεριφορά όταν αντιμετωπίζουν τις δικές τους αποτυχίες.
Με τα λάθη το παιδί μαθαίνει να επεξεργάζεται τα συναισθήματα του. Π.χ., όταν ένα παιδί χάνει σε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι που παίζει στο σπίτι με τον γονιό του, είναι πολύ πιο εύκολο και πιο ελεγχόμενο ως εμπειρία, από το να χάσει σε μια αντίστοιχη δοκιμασία σε δημόσιο περιβάλλον. Αυτό θα το βοηθήσει να συνηθίσει στον ανταγωνισμό, αλλά σαφώς με πιο ήπιο τρόπο. Η ήττα σε ένα παιχνίδι, μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα γόνιμη, αν μέσα από αυτή το παιδί αρχίσει να σκέφτεται ποια λάθη έπαιξαν ρόλο αλλά και τρόπους να τα διορθώσει.

Αντίθετα από ό,τι νομίζουμε, η αυτοπεποίθηση δεν αποκτάται από τις συνεχείς νίκες. Η αυτοπεποίθηση χτίζεται με την επιτυχία που έρχεται μετά από προσπάθεια. Η καλύτερη ανταμοιβή έρχεται όταν κάποιος έχει βιώσει την ήττα, έχει προσπαθήσει και τελικά έχει βρει τρόπους να επιτύχει.

Αντίθετα, η εύκολη νίκη δίνει μια μη ρεαλιστική άποψη για τον εαυτό του αφού στον έξω, ανταγωνιστικό κόσμο κανείς δεν θα χαρίσει ποτέ τη νίκη. Επίσης οι χαρισμένες νίκες ουσιαστικά υποσκάπτουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού, αφού του δίνουν μια εσφαλμένη εικόνα για τις πραγματικές του ικανότητες. Άλλωστε μέσα από τα λάθη το παιδί ευαισθητοποιείται, κατανοεί πώς είναι να χάνουν και οι άλλοι, αποκτά ενσυναίσθηση (συναισθηματική κατανόηση των άλλων) και αυτοέλεγχο στις δύσκολες καταστάσεις.

*Η Νέτη Φίλια είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεύτρια. Για να επικοινωνήσετε μαζί της, μπορείτε να καλέσετε στο 6945-858780 ή να της γράψετε στο [email protected]

Η τηλεόραση αποτελεί τα τελευταία χρόνια ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα για τους γονείς καθώς άλλοι επιτρέπουν στα παιδιά να βλέπουν τηλεόραση, ενώ άλλοι το απαγορεύουν «δια ροπάλου». Υπάρχει όμως σωστή και λάθος αντίληψη για το συγκεκριμένο θέμα;
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γονείς έχουν την τάση να εστιάζουν την προσοχή τους στο χρόνο παραμονής του παιδιού στην τηλεόραση παρά στο χρόνο που μπορεί να έχει αφιερώσει στο παιχνίδι. Όσο περισσότερο οι γονείς απαξιώνουν το παιχνίδι και τους φίλους τόσο περισσότερο παροτρύνουν το παιδί να προσκολληθεί στην αποκλειστική συντροφιά της τηλεόρασης. Επομένως καλό θα ήταν οι γονείς να έχουν τα μάτια τους ανοικτά και να είναι αντικειμενικοί όσον αφορά στο χρόνο της κάθε δραστηριότητας.

Τι μαθαίνουν τελικά τα παιδιά από την τηλεόραση;
• Προσφέρει άμεση και έμμεση εμπειρία στο κοινωνικό και επικοινωνιακό δίκτυο επηρεάζοντας θετικά τη δημιουργικότητα, τη φαντασία, τη γνώση αλλά και την ικανότητα των παιδιών να χειρίζονται τα ΜΜΕ.
• Μπορούν να εξασκηθούν για την εκμάθηση της ώρας και να αποκτήσουν αίσθηση του χρόνου και της διάρκειας.
• Τα παιδιά μπορεί φαινομενικά να δείχνουν παθητικοί δέκτες των εκπομπών, επί της ουσίας όμως δεν είναι. Αν υπάρχουν πραγματικές εμπειρίες και υγιή πρότυπα ενηλίκων τότε μπορούν να αναπτύξουν την κριτική σκέψη γιατί αποφασίζουν ποια στοιχεία θέλουν να συγκρατήσουν από το πρόγραμμα που παρακολούθησαν.
• Εκπαιδεύονται να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα παιδιά όταν γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι η ταινία έχει happyend αντέχουν τη συναισθηματική ανασφάλεια αν όμως το τέλος είναι άγνωστο μαθαίνουν να αυτονομούνται και να αποκτούν μηχανισμούς αντιμετώπισης του άγχους και της αγωνίας τους. Όταν το περιεχόμενο της ταινίας είναι άγνωστο ή βίαιο προς το παιδί καλό θα ήταν οι γονείς να το ενημερώνουν για να προλαβαίνουν και να καταπραΰνουν τα βίαια και επιθετικά συναισθήματα με επεξηγηματικές συζητήσεις .

Βασικές αρχές για την τηλεοπτική διαπαιδαγώγηση
• Γονείς και παιδιά καλό είναι να λειτουργούν με στόχο στο τηλεοπτικό πρόγραμμα (συγκεκριμένες εκπομπές) φτιάχνοντας ένα ημερήσιο ή εβδομαδιαίο πρόγραμμα που να περιλαμβάνει και τηλεοπτικό χρόνο.
• Οι γονείς πρέπει να θέτουν όρια όταν η φαντασία που προκαλούν τα τεχνολογικά μέσα γίνονται δυσβάστακτα για την παιδική ψυχή.
• Δώστε χώρο και χρόνο στο παιδί να επεξεργαστεί τις συναισθηματικές επιδράσεις της τηλεόρασης.
• Συζητήσεις επεξηγηματικές για το πρόγραμμα που παρακολούθησαν τα παιδιά με ευαισθησία και κατανόηση χωρίς να είναι καθοδηγούμενες από τον ίδιο το γονέα για δική του ικανοποίηση.
• Ξεκάθαρες απαντήσεις στα προβλήματα, τις ερωτήσεις και τα σχόλια που κάνει το ίδιο το παιδί.
• Ύπνος και τηλεόραση δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Για να έχει το παιδί ήρεμο ύπνο χωρίς διαταραχές ή εφιάλτες θα πρέπει να έχει επεξεργαστεί ομαλά τα θέματα της εκπομπής που παρακολούθησε και να έχει ολοκληρώσει τη φάση της επεξεργασίας μειώνοντας το διεγερτικό στάδιο της φαντασίας.
• Η πλήρης απαγόρευση και ο αυταρχισμός γύρω από το θέμα της τηλεόρασης δημιουργεί κοινωνικό αποκλεισμό και είναι πιθανό -όπως συμβαίνει με τις απόλυτες απαγορεύσεις- να δημιουργηθούν εντάσεις και αντιδράσεις. Η πάλη εξουσίας γονιών και παιδιών θα οδηγήσει τα παιδιά να βλέπουν κρυφά τηλεόραση παρά θα τα απομακρύνει.
• Η τηλεόραση καλό θα ήταν να μην λειτουργεί ως ανταμοιβή αλλά ούτε και ως τιμωρία γιατί έτσι αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία.
Αν τηρηθούν κάποιες από τις παραπάνω συμβουλές οι γονείς επιτυγχάνουν μια ψύχραιμη και σταθερή στάση απέναντι στη χρήση της τηλεόρασης. Παράλληλα, τα παιδιά αισθάνονται σιγουριά καθώς οι γονείς τους είναι σε θέση πλέον να τα καταλάβουν χωρίς απαγορεύσεις και φόβους για ανάδυση αισθημάτων επιθετικότητας ή ανασφάλειας.

Πότε οι γονείς θα πρέπει να ανησυχήσουν ότι το παιδί τους βλέπει «πολύ» τηλεόραση;
Ο όρος «πολύ» δε μετριέται τόσο ποσοτικά όσο ποιοτικά. Όταν η τηλεθέαση αποκλείει ή εμποδίζει ένα παιδί από άλλες καθημερινές του δραστηριότητες και όταν παίζει καθοριστικό ρόλο στο ημερήσιο πρόγραμμα του παιδιού τότε «Ναι» τα ΜΜΕ αποκτούν μια αξία που δεν θα έπρεπε να έχουν.
Πολλά παιδιά υποκύπτουν στη γοητεία των ΜΜΕ και παρασύρονται όταν νιώθουν πιεσμένα από διαφόρου τύπου συναισθηματικές (άγχος, ανασφάλεια, φοβίες) ή κοινωνικές καταστάσεις (μοναξιά, εξαιρετικά φορτωμένο πρόγραμμα, υψηλή πειθαρχία) ή το περιβάλλον δεν προσφέρει δυνατότητες για δημιουργικότητα, φαντασία και κατά συνέπεια οι βασικές ανάγκες ικανοποιούνται μέσω της τηλεόρασης.

Η τηλεόραση συστήνεται να χρησιμοποιείται συμπληρωματικά μαζί με άλλες δραστηριότητες, γιατί τότε μπορεί να ωφεληθεί το παιδί ποικιλοτρόπως αποκτώντας ταυτόχρονα ψυχαγωγικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα.

Η ισορροπημένη σχέση του παιδιού με την τηλεόραση συνδέεται άμεσα και με την ισορροπημένη σχέση του και με τις υπόλοιπες καθημερινές του δραστηριότητες.

Για περισσότερες πληροφορίες και για επικοινωνία με την Ψυχολόγο – Λογοθεραπεύτρια,  Νικολοπούλου Έφη, πατήστε εδώ

Σχετικά άρθρα:

–Παραμυθένια νανουρίσματα και όνειρα γλυκά… από την Έφη Νικολοπούλου

–Πώς αντιμετωπίζεται το άγχος στα παιδιά;

–Παιδί: Τηλεόραση και υγεία

*από την Αννα Ραφτοπούλου–Παιδαγωγό

Τα άγχη μιας μητέρας, οι αγωνίες της, η κάθε της μικρή ή μεγάλη προσπάθεια να προστατεύσει το παιδί της, να προσφέρει το καλύτερο, ο προβληματισμός για την εξέλιξη και για την πορεία του στο μέλλον είναι μόνο ένα μικρό δείγμα από αυτά που βιώνω καθημερινά στη δουλειά μου.
Τα περισσότερα απλά τα διαισθάνομαι, τα αφουγκράζομαι και προσπαθώ να βρω τον τρόπο εκείνο με το οποίο θα προσεγγίσω τις ανησυχίες, θα καθησυχάσω, όταν χρειάζεται, αλλά παράλληλα θα αφυπνίσω και όταν το κρίνω αναγκαίο.
Η Ελληνίδα μάνα εξελίσσεται, στοχεύει διαφορετικά από ότι στο παρελθόν, προσαρμόζεται σε νέα δεδομένα αλλά παραμένει εκείνη που σταθερά προστατεύει το «μωρό της» ακόμη και όταν αυτό έχει πάψει, βιολογικά τουλάχιστον, να είναι το «μωρό της».
Θεωρεί ότι προσφέρει τα καλύτερα, θυσιάζει τη δική της προσωπική ζωή για το παιδί της, αφιερώνεται εξ΄ ολοκλήρου σε αυτό και παραβλέπει άθελα της τη δική του προσωπικότητα και τις δικές του ανάγκες. Ανάγκες για αυτονομία, για υπευθυνότητα, για ομαλή κοινωνικοποίηση, για απλές δημιουργικές ή και όχι δραστηριότητες.

Επικεντρώνεται κυρίως σε εκπαιδευτικές διαδικασίες, συχνά μη αντίστοιχες προς την ηλικία του, προβληματίζεται μονίμως για το «μέλλον», παραβλέπει όλες αυτές τις μικρές, καθημερινές, ΜΟΝΑΔΙΚΕΣ στιγμές, πιέζει σε λάθος κατευθύνσεις.

Η εμπειρία ως μητέρα αλλά και ως εκπαιδευτικός, σε συνδυασμό με τη γνώση, μου έχει πολλάκις αποδείξει ότι τα πιο ισορροπημένα, τα πιο αυτόνομα, τα πιο υπεύθυνα παιδιά είναι εκείνα που μεγαλώνουν ΑΠΛΑ χωρίς άγχος, σε ένα οικογενειακό περιβάλλον, οποιασδήποτε μορφής, που επικεντρώνεται σε διαδικασίες του παρόντος, εκεί που υπάρχει η συνειδητοποίηση ότι το παιδί ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙ.

Η μετάβαση στο εξωοικογενειακό περιβάλλον οφείλει να γίνεται με την ίδια απλότητα και με την αντίστοιχη συνειδητοποίηση. Η μονάδα γίνεται μέλος της ομάδας και ως μέλος μιας ομάδας θα δεχτεί και την αναγνώριση αλλά και την απόρριψη. Και ο γονιός δε θα είναι πάντα παρών, και δεν πρέπει να είναι, για να προστατεύει, πρέπει όμως να θέτει βάσεις και να προετοιμάζει το κατάλληλο υποστηρικτικό περιβάλλον. Ένα περιβάλλον που θα δίνει ώθηση και που δε θα «μπλοκάρει» την εξέλιξη.
Το παιδί που καθοδηγείται ασφυχτικά είναι συχνά παγιδευμένο ανάμεσα στο να ικανοποιήσει τους γονείς του από τη μια και τις δικές του ανάγκες από την άλλη. Είναι λιγότερο ανέμελο και πιο συγκρατημένο. Είναι ένα «ήσυχο» παιδί.
Το ζητούμενο όμως είναι «Είναι ένα ευτυχισμένο παιδί?»

* Η κα Ραφτοπούλου είναι απόφοιτη του Παιδαγωγικού Τμήματος από το Freie Universität του Βερολίνου και διευθύντρια της “Νηπιακής Αγωγής”

Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι ένα παιδί είναι κακομαθημένο και φυσικά γι αυτό δεν φταίει το ίδιο, αλλα εμείς που ως γονείς δεν φροντίσαμε από νωρίς να “επιβάλλουμε” τα όρια μας ή να μάθουμε να τα σέβεται. Γιατί ένα παιδί, από βρέφος, όπως και  ο οποιοσδήποτε ενήλικας, προσπαθεί να δει μέχρι ποιο σημείο μπορεί να μας φτάσει…

Ωστόσο ποτέ δεν είναι αργά και υπάρχουν ενδείξεις ότι κακομαθαίνετε το παιδί σας, κι ίσως προλάβετε
Αν ένα βρέφος που το κανακεύουν συνέχεια οι γονείς ή ένα νήπιο που θυμώνει συχνά δεν είναι κακομαθημένο, τότε πως καταλαβαίνουμε ότι το παιδί μας είναι κακομαθημένο;

Να τρία κλασσικά παραδείγματα, κατά τον Δρ Έλκιντ:
–Φαγητό: Έχετε σερβίρει το φαγητό και το παιδί δεν θέλει να φάει αυτό που έχει μπροστά του, οπότε πρέπει να του ετοιμάσετε κάτι ιδιαίτερο. Αν αυτό συμβεί μια ή δυο φορές δεν τρέχει τίποτα και φυσικά τα παιδιά με ειδικές διαιτητικές ανάγκες πρέπει πάντα να αντιμετωπίζονται διαφορετικά. Αλλά αν το παιδί συνεχίζει να απαιτεί καθημερινά κάτι διαφορετικό, κι εσείς ικανοποιείτε αυτές τις απαιτήσεις, τότε είναι κακομαθημένο.

–Θυμός: Όπως προαναφέρθηκε σε ένα νήπιο θυμός είναι φυσιολογικός, αλλά όταν ο 6χρονος γιος σας, πετάει πράγματα κάθε φορά που θυμώνει γιατί δεν γίνεται αυτό που θέλει, τότε υπάρχει πρόβλημα. Για τα νήπια είναι φυσικό να χρησιμοποιούν τον θυμό για να εκφράσουν συναισθήματα που δεν μπορούν να περιγράψουν με λέξεις, αλλά καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν χρησιμοποιούν τον θυμό για να χειραγωγήσουν τους ανθρώπους γύρω τους.

–Υπερβολική εξάρτηση από τους γονείς: Αν το παιδί δε μπορεί να κοιμηθεί μόνο του, δεν μένει με τους παππούδες και αρνείται να πάει σχολείο, τότε υπάρχει πρόβλημα. Το παιδί έχει υπερβολική εξάρτηση από τους γονείς, αλλά καθώς μεγαλώνει πρέπει να μάθει να αισθάνεται άνετα τόσο με άλλους ανθρώπους του οικογενειακού περιβάλλοντος όσο και με το να μένουν μόνα στο σπίτι.

Ο Δρ Γκορσκι πάντως προτιμά αντί του όρου «κακομαθημένο» την λέξη «παραχαϊδεμένο» ή «υπερπροστατευμένο». Τα παιδιά αυτά όντως μπορούν να «κάνουν κουμάντο» επειδή οι γονείς τους συμπεριφέρονται ως μικρότερα από την πραγματική τους ηλικία.

«Ένα ανησυχητικό σημάδι είναι όταν το παιδί, έχοντας ξεπεράσει την νηπιακή ηλικία, συνεχίζει να συμπεριφέρεται σαν μωρό –κλαίγοντας και ουρλιάζοντας, χτυπώντας άλλα παιδιά και μη χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα εκφραστικά μέσα για την ηλικία του όταν θέλει να επικοινωνήσει τις σκέψεις του και τα συναισθήματά του», τονίζει ο Δρ Γκορσκι. «Γενικά, αυτή η συμπεριφορά είναι μια ένδειξη ότι το παιδί δεν αισθάνεται σιγουριά για τον εαυτό του», συμπληρώνει.

Συμβουλές για να μεγαλώσετε σωστά το παιδί σας
Πώς λοιπόν μπορείτε να αποφύγετε να μεγαλώσετε κακομαθημένα παιδιά; Θέτοντας κάθε φορά τα κατάλληλα όρια σύμφωνα με την ηλικία τους, αρχίζοντας ήδη από τη νηπιακή ηλικία, προτείνει ο Δρ Γκορσκι.

*Να καταλάβουν την έννοια της ασφάλειας και του κινδύνου:
Για παράδειγμα: «Μην αγγίζεις ποτέ την κουζίνα όταν είναι σε λειτουργία» και «Ποτέ μην τρέχεις στον δρόμο». Καθορίστε τι είναι αποδεκτό και τι όχι και ποτέ μη διαπραγματεύεστε το νόημα της ασφάλειας.

*Ενισχύστε την θετική κοινωνική συμπεριφορά:
Καθορίστε ποιες καλές συμπεριφορές του παιδιού θα ενισχύσετε, επιβραβεύοντάς το όταν είναι ευγενικό και αποφύγετε να το μαλώσετε για τις αρνητικές του συμπεριφορές.

*Μιλήστε ανοιχτά στα παιδιά για την συμπεριφορά ανάλογα με την ηλικία τους:
Τα παιδιά σχολικής ηλικίας και οι έφηβοι είναι ικανοί να κατανοήσουν καλύτερα διάφορες καταστάσεις. Συζητήστε λοιπόν και επιλύστε τυχόν διαφορές. Για παράδειγμα: αν ρωτήσετε το παιδί σας «μα, γιατί το κάνεις αυτό;» ενδεχομένως να μην σας δώσει απάντηση. Αλλά αν του πείτε «αναρωτιέμαι γιατί αυτό συνεχίζει να συμβαίνει» τότε ίσως αυτή η ανοιχτού τύπου ερώτηση να του δώσει το έναυσμα να σκεφτεί και να αιτιολογήσει την κατάσταση.

*Παραμείνετε ψύχραιμοι:
Αν χάνετε την ψυχραιμία σας με την κακή συμπεριφορά του παιδιού σας, αισθάνεστε άσχημα και τελικά μοιάζετε πολύ με ένα κακομαθημένο παιδί! Φυσικά, αυτό δεν πρόκειται να διδάξει καλύτερους τρόπους στο παιδί σας.

*Να είστε συνεπείς:
Να κάνετε αυτά που υπόσχεστε! Αν πείτε στο παιδί ότι θα υπάρξουν συνέπειες μετά από συγκεκριμένες συμπεριφορές, τότε πρέπει να το κάνετε πράξη.

Όταν τα παιδιά είναι εκτός ελέγχου, τότε απλώς προσπαθούν να σας πουν ότι χρειάζονται τη βοήθειά σας, δεν σημαίνει ότι είναι κακομαθημένα. Το καλύτερο λοιπόν είναι να αρχίσετε νωρίς και διαρκώς να θέτε όρια, να προσπαθείτε σε κάθε ηλικιακό στάδιο να κατανοήσετε τις αναπτυξιακές ανάγκες του παιδιού σας και τελικά να τηρείτε την ισορροπία ανάμεσα στην ελευθερία και τα όρια.

Πηγή: εδώ 

Η ώρα έχει πάει 8:30 και η μητέρα καλείται να κοιμίσει το βρέφος, το μωρό, το παιδί. Το βρέφος κλαίει, το μωρό γκρινιάζει και το παιδί δε θέλει να πάει για ύπνο γιατί προτιμάει να δει κάτι στην τηλεόραση ή να παίξει λίγο ακόμα. Μπορεί άραγε το νανούρισμα ή το παραμύθι να βοηθήσει σε αυτές τις καταστάσεις του ύπνου;

Η μητέρα του βρέφους αρχίζει να  σιγοτραγουδά ένα νανούρισμα «Κοιμήσου μωρό μου, κοιμήσου –ενώ τ΄αστέρια φυλούν τον ανάλαφρο ύπνο σου, χαρίζοντάς σου γλυκά όνειρα του Παραδείσου» . Το νανούρισμα – οι γλυκές μελωδίες, που πολλές φορές είναι και αυτοσχέδιες,  συνοδεύεται από ένα ρυθμικό λίκνισμα του νεογνού και  έχει ως στόχο να το χαλαρώσει και να του καταπραΰνει το νευρικό του σύστημα έως ότου αποκοιμηθεί τελείως. Στην αρχαία Ελλάδα σύμφωνα με τα λεγόμενα του Πλάτωνα όταν ένα παιδί δυσκολευόταν να κοιμηθεί η μητέρα του αντί να κάνει ησυχία θα έπρεπε να το πάρει και να το νανουρίσει με γλυκόλογα και λίκνισμα. Σήμερα  οι μοντέρνες μητέρες, συχνά επιλέγουν να νανουρίσουν τα παιδιά τους πατώντας το πλήκτρο “play” στο ηχοσύστημα και το παιδί νανουρίζεται μόνο του χωρίς χάδι και λίκνισμα. Η μελωδία αγάπης των γονιών αντικαθίσταται από συγχρονισμένα ηχητικά ακούσματα χωρίς όμως σωματική επαφή.

Tip:  Η στοργή και η αγάπη της μητέρας μεταφέρεται μέσα από τα σιγοψιθυρισμένα λόγια της που συνήθως ομοιοκαταληκτούν και η τρυφερότητα στο χάδι της δημιουργεί τη μοναδική αίσθηση ασφάλειας στο βρέφος που τόσο πολύ την έχει ανάγκη και αργότερα θα το βοηθήσουν να ξεπεράσει τυχόν ανησυχίες, άγχη και φοβίες.

Όταν αργότερα το βρέφος γίνεται μωράκι και αρχίζει να καταλαβαίνει και να λέει τις πρώτες του λεξούλες η μητέρα αντικαθιστά το νανούρισμα με μικρές ιστορίες της καθημερινότητας. Η καθημερινότητα φαντάζει παραμυθένια στα μάτια του  και μαθαίνει μέσα από αυτή, έτσι οι «αφηγήσεις» που πλάθονται από τη μητέρα  πέρα από φαντασία μπορούν να περιλαμβάνουν και να αναφέρονται σε υπαρκτά καθημερινά πρόσωπα, γιατί η παιδική σκέψη δεν επιτρέπει την καθαρή διάκριση του πραγματικού από το φανταστικό. Αργότερα όσο το παιδί μεγαλώνει και ωριμάζει τα αυτοσχέδια παραμύθια μεταλλάσσονται σε παιδαγωγικές ιστορίες με ηθικό χαρακτήρα και τάση παραδειγματισμού σωστής συμπεριφοράς.

Tip: Σε αυτό το στάδιο το παραμύθι αποκτά θεατρικότητα με αλλαγή στο χρώμα της φωνής, παύσεις και τις απαραίτητες κινήσεις με το σώμα (χέρια, γκριμάτσες). Το περιεχόμενο καλό θα ήταν να είναι ευχάριστο και με ζωντάνια  με καθόλου τιμωρητικό, αυστηρό ή φοβιστικό  χαρακτήρα για ένα ήρεμο και γαλήνιο ύπνο αποδεσμευμένο από φόβους  και άγχη.

Ψυχαναλυτικά,  το παραμύθι στο τέλος της ημέρας λειτουργεί ως ανταμοιβή και καλό θα είναι να μην έχει καμία άλλη προέκταση. Είναι η στιγμή της χαλάρωσης και της ήπιας μετάβασης στην ύπνωση. Το κάθε παιδί δέχεται με χαρά τα παραμύθια, γιατί κατανοεί και εκτιμά το βάθος των αισθημάτων του, των ελπίδων και των θλίψεών του. Η σπουδαιότητα που μπορεί να έχει ένα παραμύθι σε κάποιο παιδί σε μια ορισμένη ηλικία εξαρτάται από το επίπεδο της νοητικής του ανάπτυξης και τις συνθήκες ζωής που επικρατούν την δεδομένη στιγμή.  Εκτός από την συναισθηματική ωρίμανση που προσφέρει η αφήγηση ενός παραμυθιού υποσυνείδητα καταγράφονται εκφράσεις και τρόποι διατύπωσης που τα ακόλουθα χρόνια θα αποβούν καθοριστικοί για το γλωσσικό πλούτο του παιδιού.

Ανεξάρτητα με το τι θα επιλεγεί από τη μητέρα για να αποκοιμίσει το παιδί της , εκείνο που είναι ζωτικής σημασίας είναι η τυπικότητα της συνήθειαςκαι η σωματική επαφή.Είναι η στιγμή όπου παιδί και ενήλικας ενώνονται ως ένα μέσα σε μια ονειρική ατμόσφαιρα στοργής και αποδοχής. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται το χτίσιμο της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και εντείνεται η προσμονή του παιδιούγια τη βραδινή του συνήθεια. Τέλος, αυτό που αναμφισβήτητα επισφραγίζει τη διαδικασία του ύπνου είναι το γλυκό «φιλί τηςκαληνύχτας» από τους γονείς.

Tip: Η ζωή ξεκινά με το γλυκό νανούρισμα και συνεχίζεται με φανταστικά παραμύθια που σημασία δεν έχει ο τελικός θρίαμβος της αρετής, αλλά η ταύτιση των παιδιών με τους ήρωες. Μέσα από εσωτερικές δοκιμασίες, υποσυνείδητες μάχες και διαφόρου τύπου συναισθηματικές καταστάσεις εδραιώνονται οι ηθικές αξίες και έννοιες.

Παραμυθένια νανουρίσματα και όνειρα γλυκά….

Για περισσότερες πληροφορίες και για επικοινωνία με την Ψυχολόγο–Λογοθεραπεύτρια, Νικολοπούλου Έφη, πατήστε εδώ