Έχουμε μιλήσει πολλές φορές για την κορτιζόλη και πώς αυτή μπορεί να μας επηρεάσει. Αν και είναι μέρος του μηχανισμού επιβίωσης “fight-or-flight”, η ορμόνη του άγχους μπορεί να μας αποδιοργανώσει σημαντικά. Κι όταν το σώμα στέλνει προειδοποιητικά σινιάλα, τότε είναι η ώρα να το ακούσουμε και να της βάλουμε ένα φρένο.
Αρχικά, όμως, ας δούμε πού ακριβώς χρησιμεύει η κορτιζόλη
Η κορτιζόλη παράγεται από τα επινεφρίδια κι η πιο γνωστή της λειτουργία είναι για να προετοιμάζει το σώμα να ανταποκριθεί ή να αμυνθεί σε καταστάσεις άγχους ή κινδύνου. Δεν είναι όμως κι η μοναδική της χρησιμότητα, καθώς:
- Συμβάλλει στη ρύθμιση του μεταβολισμού μετατρέποντας ενώσεις όπως τους υδατάνθρακες σε ενέργεια
- Έχει αντιφλεγμονώδη δράση ενισχύοντας το ανοσοποιητικό (red flag: τα αυξημένα επίπεδα μπορούν να το αποδιοργανώσουν)
- Τα αυξημένα επίπεδα της το πρωί και τα μειωμένα το βράδυ είναι αυτά που ρυθμίζουν τον κύκλο ύπνου κι εγρήγορσης ώστε το σώμα να ετοιμαστεί για τη βραδινή κατάκλιση.
Τι συμβαίνει, λοιπόν, όταν το “παρακάνουμε” με το άγχος;
Ως επί το πλείστον τα συνεχώς αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης οφείλονται στο άγχος, εντούτοις δεν είναι πάντα απαραίτητα κι ο ένοχος, καθώς μπορεί να υποβόσκει κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας. Αναλόγως με την πάθηση, λοιπόν, ποικίλλουν και τα συμπτώματα τα οποία συνήθως είναι:
- Αύξηση βάρους, ιδίως στο πρόσωπο και την περιοχή της κοιλιάς
- Ακμή και ερυθρότητα
- Μείωση της ελαστικότητας του δέρματος
- Αργή επούλωση των πληγών
- Κόπωση, οξυθυμία, δυσκολία στη συγκέντρωση
- Μυϊκή αδυναμία
- Αυξημένη αρτηριακή πίεση και πονοκέφαλος
Και πού οφείλεται η υπερπαραγωγή κορτιζόλης;
Ο πιο γνωστός ένοχος είναι το στρες. Το σώμα ξεκινά να στέλνει προειδοποιήσεις για μία αγχωτική κατάσταση με αύξηση του καρδιακού παλμού κι αυτό με τη σειρά του προκαλεί την παραγωγή κορτιζόλης. Όταν ο κίνδυνος ή η κατάσταση ξεπεραστεί όλες οι ορμόνες επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα, ωστόσο αυτό δε συμβαίνει σε περιπτώσεις μόνιμου άγχους κι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε βάθος χρόνου σε καρδιαγγειακές παθήσεις όπως εγκεφαλικό ή καρδιακή προσβολή, αλλά και σε οστεοπόρωση ή διαβήτη.
Άλλοι λόγοι μπορεί να είναι προβλήματα στην υπόφυση ή στα επινεφρίδια. Στην πρώτη περίπτωση, η υπόφυση που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου ελέγχει πολλές λειτουργίες του σώματος μέσω της απελευθέρωσης ορμονών κι οποιοδήποτε πρόβλημα εκεί θα προκαλούσε αυξημένη παραγωγή κορτιζόλης. Στη δεύτερη περίπτωση όγκοι στα επινεφρίδια (ανεξάρτητα του αν είναι καλοήθεις ή όχι) μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή ορμονών, συμπεριλαμβανομένης της κορτιζόλης.
Ακόμη η αυξημένη κορτιζόλη μπορεί να είναι παρενέργεια κάποιού φαρμακευτικού σκευάσματος. Για παράδειγμα τα κορτικοστεροειδή, όπως η κορτιζόνη μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα κορτιζόλης αν λαμβάνονται για πολύ καιρό και σε μεγάλες δόσεις. Γι’ αυτό κι όταν έρχεται η ώρα να διακοπεί μία τέτοια αγωγή, αυτό γίνεται σταδιακά.
Αν θεωρείτε πως τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να ευθύνονται για ένα ή παραπάνω συμπτώματα από τα προαναφερόμενα, τότε μη διστάσετε να απευθυνθείτε στο θεράποντα ιατρό σας. Εκείνος θα σας καθοδηγήσει τόσο στις απαραίτητες εξετάσεις για να προσδιοριστεί το πρόβλημα, αλλά και θα δώσει τις κατάλληλες συμβουλές ώστε να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα.
Πηγή: Health Line
Featured image: unsplash.com/@gettyimages
