καλό

Δεν είμαστε λίγοι εκείνοι που, λίγο πριν τελειώσει η εργάσιμη εβδομάδα στην ερώτηση “τι σχέδια έχεις για το σαββατοκύριακο;” να απαντάμε “να κοιμηθώ!” – με συνοδεία τη λαχτάρα στη φωνή, βεβαίως! Η ειρωνεία είναι πως, όταν τελικά κοιμόμαστε παραπάνω εκείνο το διήμερο, τις περισσότερες φορές το μετανιώνουμε γιατί νιώθουμε πως χάσαμε ποιοτικό χρόνο της μέρας. Μία νέα έρευνα, όμως, έρχεται να μας απενοχοποιήσει!

Η διάρκειας δεκατριών ετών έρευνα που διεξήχθη από Σουηδούς επιστήμονες και δημοσιεύθηκε στα τέλη του φετινού Μαΐου στο Journal of Sleep Research έρχεται να μας πει πως διαπιστώθηκε μία αναλογία του χρόνου που περνάμε κοιμώμενοι με η μακροζωία. Σύμφωνα με τους ερευνητές, ένας ύπνος διάρκειας μικρότερης των πέντε ωρών ανά νύχτα καθ’ όλην τη βδομάδα συνδεόταν με αυξημένο ρίσκο θνησιμότητας. Αντίθετα, ένας ύπνος έξι έως επτά ωρών ανά νύχτα ελλοχεύει μικρότερο κίνδυνο. Το ρίσκο της πρώτης κατηγορίας, ωστόσο μειώνεται αν ο χαμένος ύπνος των εργάσιμων ημερών αναπληρώνεται τα βράδια του σαββατοκύριακου.

Στην έρευνα συμμετείχαν 43.880 εθελοντές, αφού πρώτα οι ερευνητές είχαν συμπεριλάβει τους παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον κίνδυνο θνησιμότητας. Στην ηλικιακή κατηγορία των κάτω των 65 ετών όσοι κοιμόντουσαν για πέντε ωρών (και λιγότερο) ανά νύχτα είχαν ένα αυξημένο ρίσκο θνησιμότητας κατά 52% σε σύγκριση με όσους κοιμόντουσαν για επτά ώρες ανά νύχτα. Όταν, όμως, οι πέντε ώρες ύπνου γίνονταν επτά κατά το σαββατοκύριακο, το ποσοστό αυτό μειωνόταν.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ο extra ύπνος είναι πιθανώς το κλειδί για να καταφέρει το σώμα να ανανεώσει τα αναγκαία για την εύρυθμη λειτουργία του επίπεδα ενέργειας που κατανάλωσε στη διάρκεια των εργάσιμων ημερών. Αν και τονίζουν πως το ιδανικό είναι ο ύπνος να έχει μία διάρκεια επτά ωρών κάθε βράδυ, οι επιστήμονες της έρευνας θεώρησαν πως μία ευεργετική εναλλακτική είναι εκείνες οι δύο ωρίτσες που κοιμόμαστε παραπάνω το σαββατοκύριακο. Κι όλοι ξέρουμε καλά πόσο σημαντικός είναι ο αρκετός και ομαλός ύπνος, σωστά;

Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα νιώσουμε ενοχές για τις παραπάνω ώρες ύπνου που ξοδέψαμε, νομίζω μπορεί να μας ανακουφίσει η σκέψη πως θα επωφεληθεί μακροχρόνια η καλή μας υγεία.

Ο ύπνος είναι ένα πολύτιμο «αγαθό». Και πολλοί από εμάς, δεν τον ευχαριστιόμαστε ούτε όσο θα θέλαμε αλλά κυρίως όσο θα μπορούσαμε. Και σίγουρα, θα έχετε νιώσει και εσείς αυτή την φοβερή αίσθηση, μετά από έναν πολύωρο και βαθύ ύπνο, όπου νιώθετε δυνατοί και ικανοί να κατακτήσετε τον κόσμο. Αυτό όμως που συμβαίνει στην πραγματικότητα, είναι πως όσο περισσότερες ώρες κοιμόμαστε, τόσο πιο εύκολο είναι να γίνουμε «πρωινοί τύποι».

Πρέπει να καταλάβουμε πως η διαδικασία του ύπνου είναι ιερή, και όσο μεγαλώνουμε τόσο περισσότερο δυσκολευόμαστε να κοιμηθούμε. Συνεπώς, το χαζολόγημα στο Instagram και στο Youtube δεν είναι και η ιδανική συντροφιά, για να ηρεμήσει το πνεύμα και το μυαλό μας, προκειμένου να αφεθούμε στην συντροφιά του Μορφέα.

Καθότι λοιπόν άνθρωπος που σέβεται τον ύπνο, δοκίμασα για μια βδομάδα, να τελειώνω τις υποχρεώσεις μου γύρω στις 8 το απόγευμα και μετά να μπαίνω σε sleep mode. Ξάπλωσα στο κρεβάτι μου, και διάβασα το βιβλίο μου. Μερικά μόνο κεφάλαια ήταν αρκετά, ώστε να με ηρεμήσουν και να μου φέρουν υπνηλία. Στις 9 και κάτι, περίπου είχα ήδη κοιμηθεί. Και το 8ωρο ύπνου ήταν πλέον πραγματικότητα. Μετά τις 3 πρώτες ημέρες, άρχισα να ξυπνάω πριν καν χτυπήσει το ξυπνητήρι μου και με φουλ διάθεση. Χρόνος για πρωινό και ένα μικρό briefing της επικαιρότητας, μέσω τηλεόρασης, αλλά και για να ετοιμαστώ με την ησυχία μου για το γραφείο, χωρίς να τρέχω πανικόβλητη ψάχνοντας τι θα φορέσω πάλι.

Γιατί να κάνετε μια τέτοια δέσμευση για ύπνο από νωρίς; Καταρχάς, επειδή, το πνεύμα μας είναι ήδη κουρασμένο, και είναι αδύνατον να κάνει την οποιαδήποτε παραγωγική εργασία, τέτοια ώρα το βράδυ. Δεύτερον, αυτό το πρόγραμμα σας επιτρέπει να είστε παραγωγικός χωρίς να έχετε μαύρους κύκλους και σακούλες κάτω από τα μάτια σας. Εντάξει, καταλαβαίνουμε πως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, όταν υπάρχουν βραδινά γεύματα εργασίας ή meetings ή ακόμα δυσκολότερο όταν θα πρέπει να συνδυάσετε τον φόρτο εργασίας με τις υποχρεώσεις τις οικογένειας. Αλλά αν μη τι άλλο, προσπαθήστε να το βάλετε στις συνήθειές σας, και πιστέψτε με, θα νιώσετε άλλος άνθρωπος.

Η έννοια του φαύλου κύκλου, για τους περισσότερους από εμάς, έχει μάλλον αρνητική σημασία. Τι θα σκεφτόσασταν όμως, αν σας εξηγούσαμε πως αυτή  η φράση μπορεί να έχει και θετική μορφή. Έτσι θα ορίζαμε τον αντίκτυπο που έχει το γέλιο στην ευημερία μας. Όταν γελάμε, μια λεγεώνα από οφέλη του σώματος και του μυαλού μας ενεργοποιούνται, και το συναίσθημα του νιώθω-υπέροχα, σας κάνει να γελάτε ακόμα συχνότερα. Πιθανότατα να μην το συνειδητοποιείτε, αλλά σας προκαλούμε να σκεφτείτε τον εαυτό σας, όταν γελάει για εικοστή φορά με το ίδιο αστείο από την αγαπημένη σας σειρά. Συνεπώς, δεν είναι τυχαίο όταν λένε ότι “το γέλιο είναι το καλύτερο φάρμακο.” Η βελτίωση της σωματικής άσκησης και η μείωση της αρτηριακής πίεσης, είναι άλλωστε μόνο μερικά από τα θετικά του.

#1 Ρίχνει τα επίπεδα του στρες

Η φημισμένη εταιρική κουλτούρα της Google επικεντρώνεται στη διασκέδαση του προσωπικού της και η επίδραση του γέλιου στην ψυχραιμία τους καθιστά εύκολο να καταλάβετε το γιατί. Τα γέλια, όχι μόνο απελευθερώνουν ενδορφίνες – τα φυσικά “χαρούμενα” χημικά του σώματος – αλλά μειώνουν και τα επίπεδα των ορμονών του στρες. Τώρα, φανταστείτε πόσο πιο παραγωγικοί θα ήσασταν αν δεν είχατε πάντα την καθημερινότητά σας, φορτωμένοι με άπειρες υποχρεώσεις.

#2 Η εκμάθηση γίνεται εύκολη υπόθεση. 

Αν θέλετε κάποιος να θυμάται αυτό που του λέτε, απλά κάντε τον να γελάσει. Σύμφωνα με τις μελέτες, όταν μαθαίνουμε μέσα από διαδικασίες που προκαλούν γέλιο, η μνήμη μας βελτιώνεται μιας και συνδέει τη στιγμή αυτή με μια συναισθηματική απόκριση. Το χιούμορ μειώνει επίσης το άγχος και μας κάνει να αισθανόμαστε πιο φρέσκοι αφήνοντας μας σε καλύτερη κατάσταση συγκέντρωσης ώστε να αφομοιώσουμε τις νέες πληροφορίες.

#3 Η πίεση του αίματος μειώνεται

Ενώ οι ερευνητές λένε ότι «το έντονο γέλιο» μπορεί να προκαλέσει μια αρχική αύξηση της αρτηριακής πίεσης, στη συνέχεια παρακολουθείται η μείωσή της έως και κάτω από το κανονικό επίπεδο ηρεμίας. Στην πραγματικότητα, μία μελέτη υποστήριξε ότι η παρακολούθηση μιας κωμωδίας μπορεί να βελτιώσει τη ροή του αίματός μας έως και για 24 ώρες, ενώ άλλοι δήλωσαν ότι οι θλιβερές ταινίες είναι πραγματικά επιβλαβείς για τα αιμοφόρα αγγεία μας.

Δε θα ήταν υπέροχα αν δεν είχε κανείς μας λόγο να κλάψει; Τουλάχιστον από λύπη! Στην πραγματικότητα, όμως, είναι αναπόφευκτες οι καταστάσεις που φέρνουν δάκρυα στα μάτια μας. Εμείς τα αντιμετωπίζουμε ως ένδειξη αδυναμίας. Τι ισχύει, όμως, στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τους επιστήμονες ψυχολογίας, αλλά και ιατρικής;

Κατ’ αρχήν έχει ενδιαφέρον να γνωρίσουμε το πείραμα που έκανε το 1970 ο Dr. William Frey, καθηγητής φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο της Minnesota. Ο dr. Frey ανέλυσε τη χημική σύσταση των ανακλαστικών δακρύων (λόγου χάρη, εκείνων που κυλούν όταν μπει σκόνη στο μάτι μας) για να τη συγκρίνει με τη σύσταση των δακρύων που κυλούν έπειτα από συναισθηματική φόρτιση.

Στην περίπτωση του ανακλαστικού κλάματος, τα δάκρυα λειτουργούν αμυντικά, προστατεύουν το μάτι και το ενυδατώνουν. Στην περίπτωση της συναισθηματικής αντίδρασης, όμως, ο dr. Frey συμπέρανε πως τα δάκρυα αυτά “καθαρίζουν” το σώμα από ορμόνες που προκαλούν άγχος κι ανησυχία. Για την ακρίβεια, το σώμα μέσω των δακρύων αποβάλλει σημαντικές ποσότητες της ορμόνης ACTH που, σε υψηλά επίπεδα, έχει σαν συνέπεια την αύξηση της “κακιάς” και στρεσογόνου κορτιζόλης. Αν παρατηρήσουμε, μετά από κάθε κλάμα νιώθουμε πιο ήρεμοι και διαλλακτικοί.

Ακόμη, τα δάκρυα περιέχουν ένζυμα με ισχυρή αντιβακτηριακή δράση που μπορούν να εξολοθρεύσουν μέσα σε δέκα λεπτά το 95% των βακτηρίων που έρχονται σε επαφή με τα μάτια μας. Τα δάκρυα έχουν επίσης αναλγητική δράση, καθώς έτσι απελευθερώνονται ενδορφίνες, οι οποίες συμβάλλουν στην ανακούφιση του σωματικού πόνου, βελτιώνοντας έτσι τη διάθεσή μας.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, σημαντικό ρόλο παίζει και το σώμα μας. Συγκεκριμένα, οι κινήσεις του σώματος ενώ κλαίμε. Οι “σπασμοί”, ο ρυθμός με τον οποίο κινούμαστε και οι ήχοι που κάνουμε είναι η αντίδραση του σώματός μας προκειμένου να ηρεμήσουμε. Οι ειδικοί μάλιστα, υποστηρίζουν πως αυτό είναι κάτι που έχει καταγραφεί μέσα μας από τη βρεφική ακόμη ηλικία μας. Αρκεί να παρατηρήσουμε τον τρόπο που ηρεμεί μία μητέρα το παιδί της: το κουνάει απαλά ενώ το κρατά αγκαλιά, ψιθυρίζει. Γενικότερα το επαναληπτικό μοτίβο κινήσεων κι ήχων είναι κάτι που έχει χαρτογραφηθεί στο σώμα μας ως αντίδραση στο κλάμα. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε πως είναι πιο πιθανό να προσφέρουμε φυσική επαφή σε κάποιον που κλαίει. Μία αγκαλιά ή ακόμη και το κράτημα του χεριού μπορούν να καταπραΰνουν από το άγχος και να φέρουν την ηρεμία.

Όσο για τα συναισθηματικά οφέλη;

Το κλάμα είναι αδιαμφισβήτητα ένας τρόπος να ξεσπάσουμε. Ταυτόχρονα, όμως, έτσι διευκολύνεται η μετάβαση από την κατάσταση που μας έφερε τα δάκρυα σε κάτι νέο και (κατά πάσα πιθανότητα) καλύτερο. Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν πως όποιος αφήνει ελεύθερο τον εαυτό του να κλάψει “αναρρώνει” ταχύτερα και προσαρμόζεται πιο εύκολα στα νέα δεδομένα. Σε αντίθετη περίπτωση, παρατείνονται η ανησυχία ή/και κάποιο είδος επιφυλακής ή επιθετικότητας.

Το πιο σημαντικό όμως…

… είναι να μην κρύβουμε τα συναισθήματά μας, ακόμη κι αυτά που μας φέρνουν δάκρυα στα μάτια. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε όχι μόνο για εμάς, αλλά και τους δικούς μας ανθρώπους, είναι να τα αφήνουμε να κυλούν ελεύθερα όταν το νιώθουμε για να είμαστε ήρεμοι και υγιείς, σωματικά και ψυχικά!