ψυχολογία

Έχεις παρατηρήσει να είσαι υπερβολικά αγχωμένη σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις όπως το να τρως δημόσια, να μιλήσεις σε ένα ακροατήριο (μέσα στην σχολική τάξη, το πανεπιστημιακό αμφιθέατρο ή σε κάποιο εργασιακό meeting), να παρευρεθείς σε κάποια κοινωνική εκδήλωση (γάμος, βαφτίσια κλπ.) ή να αποφεύγεις τα πάρτυ, τα κέντρα διασκέδασης και γενικά τα μέρη όπου γνωρίζεις ότι θα βρίσκονται αρκετοί άνθρωποι; Ο περίγυρος ενδέχεται να σε χαρακτηρίζει ως αντικοινωνική, στην πραγματικότητα όμως είναι πολύ πιθανό να υποφέρεις από αυτό που στον χώρο της ψυχικής υγείας ονομάζεται κοινωνική φοβία ή διαταραχή κοινωνικού άγχους.

Πρόκειται για ένα είδος αγχώδους διαταραχής, κατά την οποία το άτομο αισθάνεται ότι θα επιφέρει την αρνητική κριτική των άλλων, οπότε ταλανίζεται από ένα έντονο και διαρκή φόβο της κοινωνικής του απόδοσης ή επίδοσης με τη συνεπαγόμενη ντροπή και αμηχανία που μπορεί να αισθανθεί. Εν ολίγοις, ο βασικός φόβος είναι η αποτυχία και η απόρριψη.

Όταν το άτομο δεν μπορεί να αποφύγει την έκθεση στις φοβικές καταστάσεις, τότε κατά την διάρκειά τους εκδηλώνονται διάφορα σωματικά συμπτώματα, με κυριότερα την εφίδρωση, το κοκκίνισμα, το τρέμουλο, την δυσκολία στην ομιλία και τις στομαχικές ενοχλήσεις. Αυτά τα συμπτώματα αυξάνουν το άγχος του ατόμου και το κάνουν να αισθάνεται περισσότερο εκτεθειμένο στα μάτια των άλλων, θεωρώντας δεδομένη την αποτυχία του.

Τα παραπάνω έχουν σε πολλές περιπτώσεις ως συνέπεια, την δημιουργία μιας αποφευκτικής συμπεριφοράς απέναντι στα φοβικά ερεθίσματα και τις σχετικές στρεσογόνες καταστάσεις, με αποτέλεσμα το άτομο να κινδυνεύει αφενός να απομονωθεί, αφετέρου να έχει μειωμένη εκπαιδευτική ή εργασιακή απόδοση παρά την πληρότητα του στις σχολικές/ σπουδαστικές/ εργασιακές προϋποθέσεις.

Το έντονο άγχος του κοινωνιοφοβικού ατόμου, με τις δυσλειτουργίες που προκαλεί η έκθεσή του ή η αποφυγή του στις καταστάσεις που αναφέρθηκαν, συνήθως επηρεάζουν την αυτοεκτίμησή του και μειώνουν την αυτοπεποίθησή του, με αποτέλεσμα την εκδήλωση κι άλλων παθήσεων (συννοσηρότητα), όπως η κατάθλιψη, η αγοραφοβία, η διαταραχή πανικού, η ιδεοψυχαναγκαστική διαραταχή καθώς και η εξάρτηση από το αλκοόλ και άλλες ουσίες (σε μια λανθασμένη προσπάθειά του χαλάρωσης).  

Επίσης, η εκδήλωση της κοινωνικής φοβίας είναι συχνότερη στις γυναίκες από ότι στους άνδρες (όπως συμβαίνει με όλες τις αγχώδεις διαταραχές), με σύνηθες χρονικό σημείο έναρξης την εφηβεία (σπάνια εμφανίζεται μετά το 25ο έτος της ηλικίας) όπου ακολουθεί μια χρόνια πορεία και μετά το 45ο έτος να παρατηρείται συχνά κάποια ύφεση των συμπτωμάτων. Η πλήρης κι επιτυχής υποχώρηση της διαταραχής, προβλέπεται μόνο για το 25% περίπου των παθόντων.

Τα αίτια της εν λόγω πάθησης βρίσκονται ακόμη υπό διερεύνηση, αλλά τείνει να θεωρείται υπεύθυνη η γενετική προδιάθεση με την οικογενειακή κληρονομικότητα να κατέχει τον πρώτο λόγο. Ακόμη, ένας άλλος σημαντικός παράγοντας θεωρείται το περιβάλλον με την παρατήρηση σχετικών/παρόμοιων φοβικών συμπεριφορών και την υιοθέτησή τους μέσω της διαδικασίας της μάθησης και του κοινωνικού παραδειγματισμού.

Όσον αφορά την θεραπεία, από τη μία μπορεί να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά, από την άλλη η γνωστική – συμπεριφορική ψυχοθεραπεία αξιολογείται ως ιδιαιτέρως αποτελεσματική. Τούτη η προσέγγιση, στοχεύει στην σταδιακή έκθεση του παθόντα στις φοβικές καταστάσεις ώστε να ενεργοποιηθούν κατάλληλοι μηχανισμοί επεξεργασίας τους που θα κάνουν το άγχος διαχειρίσιμο και το άτομο θα καταφέρει τελικά να νιώσει ασφαλές και θα αυξήσει την αυτοπεποίθησή του. Επίσης, γίνεται ψυχοεκπαίδευση του ατόμου σε τεχνικές χαλάρωσης (διαφραγματική αναπνοή) με στόχο τον καλύτερο χειρισμό του άγχους καθώς και γνωστική παρέμβαση στον τρόπο σκέψης του για τον εντοπισμό των λανθασμένων εκτιμήσεων του ατόμου και την λογική διαχείρισή τους μέσω ρεαλιστικότερων αντιλήψεων.

Καταλήγοντας, η κοινωνική φοβία είναι μια σοβαρή κατάσταση κατά την οποία το άτομο δεν μπορεί να διαχειρισθεί το άγχος του με αποτέλεσμα να γίνεται έρμαιο αυτού και να υποφέρει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τις διάφορες συνέπειες που περιγράφηκαν. Πιθανά σε όλη του την ζωή αν δεν στραφεί στη ψυχοθεραπεία ή αν δεν βρει κατάλληλους  προσωπικούς τρόπους αντιμετώπισής της. Καμία σχέση δεν έχει με την αντικοινωνικότητα που αποτελεί μια συμπεριφορά που υιοθετεί το άτομο είτε απέναντι σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες και καταστάσεις, είτε συνολικά στους θεσμούς, αποτελώντας μια επιλογή υπό τον έλεγχό του δείχνοντας έτσι την άποψή του, τις προτιμήσεις του ή την γενική φιλοσοφία του περί ζωής.

Περισσότερες πληροφορίες για την Μαρία Μάρκου, πατήστε εδώ

Περισσότερα άρθρα από την ψυχολόγο μας, Μαρία Μάρκου:

–Νέα γυναίκα και single mom, από την Μαρία Μάρκου
–Το τσιγάρο και πώς μαθαίνουμε να ζούμε με αυτό, από την Μαρία Μάρκου
–Κρίσεις πανικού; Don’t panic!,από την Μαρία Μάρκου
–Εφηβεία και σεξουαλικότητα, από τη Μαρία Μάρκου

Πόσες φορές έχετε ξυπνήσει μετά από ένα περίεργο όνειρο και έχετε αναρωτηθεί τι μπορεί να σημαίνει; Το ξέρατε ότι ξοδεύουμε , κατά μέσο όρο 25 χρόνια από τη ζωή μας ενώ κοιμόμαστε και 5-7 από αυτά βλέποντας όνειρα;  Παρόλο που τα όνειρα του καθενός μας είναι μοναδικά, η ανάλυση των ονείρων μπορεί να βοηθήσει ερμηνεύοντας τα κρυμμένα μηνύματα  που υπάρχουν στα όνειρά μας.

Παρακάτω, σας προτείνoυμε τις  κυριότερες ψυχολογικές μεθόδους ερμηνείας των ονείρων. Ίσως είναι μια ευκαιρία να πειραματιστείτε με κάτι καινούριο, να ξεφύγετε για λίγο από τα συνηθισμένες σας σκέψεις και ασχολίες, να μοιραστείτε μια ενδιαφέρουσα εμπειρία με ένα φίλο που μπορεί  να σας βοηθήσει στην εφαρμογή τους, και βέβαια να διευρύνετε την επίγνωσή σας σε σχέση με τα νοήματα που προσπαθεί να σας αποκαλύψει το υποσυνείδητό σας!

 Η μέθοδος του “ελεύθερου συνειρμού” – Sigmund Freud

Ο Freud, που πίστευε στην σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης, έλεγε ότι τα όνειρα είναι «η βασιλική οδός προς το ασυνείδητο». Η μέθοδος που πρότεινε για τη διερεύνηση και την ερμηνεία των ονείρων είναι η χρήση του ελεύθερου συνειρμού.
Αν θέλετε να εφαρμόσετε τη μέθοδο του ελεύθερου συνειρμού:
1. Eπιλέξτε μια σημαντική εικόνα ή έννοια του ονείρου σας. Κρατήστε τη για λίγο στο νου σας.

2. Ποιά εικόνα ή λέξη σας έρχεται αμέσως μετά; Κρατήστε την επόμενη εικόνα στο μυαλό σας χωρίς να την αναλύσετε με κάποιον τρόπο. Τί έρχεται μετά; Και μετά; Και έπειτα; (για παράδειγμα, μπλέ, ουρανός, σύννεφα, βροχή, μελαγχολία, ταξίδι….)

3. Επιτρέψτε στο νου σας να ακολουθεί το νήμα των εικόνων ή των ιδεών που σας έρχονται χωρίς να κριτική ή άλλες παρεμβολές. Συνεχίστε μέχρι να φτάσετε σε μια ιδέα ή εικόνα που έχει ιδιαίτερη σημασία για εσάς.

4. Αν αυτό δε συμβεί επιστρέψτε στην αρχική εικόνα και ξαναρχίστε ή επιλέξτε μια άλλη και ξεκινήστε από την αρχή.

Πόσο συχνά το ονειρεύεστε;

Η μέθοδος της ενίσχυσης – Carl Jung

Ο Jung από την άλλη μεριά υποστηρίζει ότι ονειρευόμαστε προκειμένου να δώσουμε έκφραση σε κάθε κομμάτι της ψυχής μας και ότι ο ελεύθερος συνειρμός θολώνει τα νερά, αποπροσανατολίζοντάς μας σε σχέση με το νόημα του ονείρου. Αυτό θα πει ότι παρόλο που μπορεί να μας αποκαλύψει μια σημαντική αλήθεια για τον εαυτό μας, αυτό που θα μάθουμε μπορεί να είναι διαφορετικό από εκείνο που το όνειρο ήθελε να μας επικοινωνήσει.
Έτσι, ο Jung επέλεξε να χρησιμοποιήσει τη μέθοδο της «ενίσχυσης» (Amplification). Σύμφωνα με αυτή επιλέγουμε ένα σύμβολο, το εξετάζουμε από κάθε δυνατή άποψη και προσέχουμε τι είδους πληροφορίες μπορούμε να εξάγουμε από αυτό. Αντί δηλαδή να ακολουθήσουμε μια σειρά συνειρμών που θα μας οδηγήσουν μακριά από το όνειρο να εξερευνήσουμε τα πολλαπλά επίπεδα νοήματος γύρω από μια κεντρική εικόνα. O σκοπός εδώ είναι να εξάγουμε τα βασικά στοιχεία του ονείρου και να πάρουμε από το καθένα από αυτά όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες.
Αν θέλετε να εφαρμόσετε τη μέθοδο αυτή:
1. Ξεκινήστε, γράφοντας το όνειρό σας και σημειώνοντας τα σημαντικότερα στοιχεία του ονείρου

2. Στη συνέχεια, επιχειρήστε να εξάγετε από το καθένα από αυτά όσο το δυνατόν περισσότερε πληροφορίες, έτσι ώστε να ενισχύσετε και να εμπλουτίσετε ό,τι γνωρίζετε

3. Κάντε στον εαυτό σας ερωτήσεις. Αν για παράδειγμα, είδατε στον ύπνο σας ότι ταξιδεύετε με ένα τρένο ” Τι με συνδέει με το τρένο;”, “Τι σημαίνει το ταξίδι με το τρένο για μένα;” “Το έχω κάνει ποτέ;” “Πότε;”, “Γιατί;”, “Πού;”, “Κάτω από ποιές συνθήκες;”. Με αυτόν τον τρόπο αντλούμε όσο στο δυνατόν περισσότερα στοιχεία για κάθε έννοια του ονείρου, εξετάζοντάς τη από κάθε δυνατή άποψη.

4. Στη συνέχεια, επιχειρήστε να συνδέσετε τα όσα έχετε εξάγει με την κανονική σας ζωή.

Το Παιχνίδι Ρόλων – Fritz Perls

Ο Perls πρότεινε μια άλλη ενδιαφέρουσα τεχνική που βασίζεται στο role-playing,η οποία μας επιτρέπει να διερευνήσουμε κάθε πλευρά του ονείρου, όχι μόνο εκείνες που μας φαίνονται σημαντικές στο όνειρο αλλά και εκείνες που ίσα ίσα έχουμε καταγράψει. Για τον Perls κανένα στοιχείο του ονείρου δεν είναι ασήμαντο Το γεγονός ότι παραβλέψαμε ή αγνοήσαμε κάποιο στοιχείο του ονείρου μπορεί να σημαίνει ότι αυτό ακριβώς έχει κάτι σημαντικό να μας πει.

Τα στοιχεία του ονείρου αντιπροσωπεύουν πλευρές της προσωπικότητάς μας που έχουμε απωθήσει. Ο σκοπός είναι να ταυτιστούμε με την κάθε πλευρά και αυτό μπορεί να γίνει με το να “αναπαραστήσουμε” το κάθε στοιχείο του ονείρου μέχρι να αναγνωρίσουμε σε αυτό κάτι από τον εαυτό μας. Σύμφωνα με αυτή την τεχνική λοιπόν το όνειρο δεν πρέπει να ερμηνευθεί αλλά να δραματοποιηθεί.
Αν θέλετε να πειραματιστείτε με τη μέθοδο αυτή:
1. Διηγηθείτε το όνειρο στον ενεστώτα, σα να συμβαίνει τώρα, με όλες τις λεπτομέρειες.

2. Δραματοποιήστε και αναπαραστήστε το όνειρο, δοκιμάζοντας να αντιπροσωπεύσετε κάθε μέρος του ονείρου (πρόσωπα, ζώα, πράγματα) και να νιώσετε τα συναισθήματα που αναδύονται. Είναι σημαντικό να αλλάξετε χώρο και θέση αν χρειαστεί κατά την αναπαράσταση κάθε μέρους. Αν το όνειρο, έχει πολλά στοιχεία μπορείτε να επιλέξετε να  δραματοποιήσετε ένα από αυτά.

3. Στη συνέχεια, αν θέλετε μπορείτε να βάλετε τα διάφορα μέρη του ονείρου να κάνουν διάλογο μεταξύ τους, ιδιαίτερα εκείνα που φαίνονται να είναι σε σύγκρουση μεταξύ τους, αναπαριστώντας το καθένα από αυτά.

H Συνέντευξη του Ονείρου (Τhe Dream Interview – G. Delaney)

Mια πιο σύγχρονη τεχνική για την ανάλυση των ονείρων, που αντλεί στοιχεία από τις προηγούμενες είναι αυτή που δημιούργησε η ψυχολόγος Dr G. Delaney, πρωτοπόρος στην ανάλυση των ονείρων, και πρόεδρος της Ιnternational Association for the Study of Dreams.
Η τεχνική αυτή βασίζεται σε μια συνέντευξη που περιλαμβάνει συγκεκριμένες ερωτήσεις. Το άτομο που σας παίρνει τη συνέντευξη θα πρέπει να είναι κάποιος που νιώθετε ότι εμπιστεύεστε.
1. Ξεκινήστε γράφοντας το όνειρό σας και εντοπίζοντας τα στοιχεία-κλειδιά χρησιμοποιώντας τον παρακάτω κώδικα: Βάλτε σε κύκλο τους κύριους χαρακτήρες (ανθρώπους και ζώα), υπογραμμίστε κάθε βασικό αντικείμενο, τραβήξτε μια κυματιστή γραμμή κάτω από κάθε συναίσθημα, τοποθετήστε κάθε μέρος μέσα σε ένα τρίγωνο και βάλτε ένα βέλος κάτω από κάθε σημαντική ενέργεια.
2. Αρχίστε τη συνέντευξη. Διηγηθείτε το όνειρο σε πρώτο πρόσωπο και στον ενεστώτα χρόνο. Ο ακροατής τότε θα σας κάνει πέντε ερωτήσεις  για το όνειρο.

• “Σε τι περιβάλλον βρίσκεσαι;”
• “Ποιοί είναι οι χαρακτήρες;”
• “Ποιά γεγονότα συμβαίνουν;”
• “Τι αντικείμενα υπάρχουν;”
• “Τι συναισθήματα βιώνεις;”

Μετά από κάθε ερώτηση, ο ακροατής σας ρωτάει αν μπορείτε  να βρείτε κάποια σύνδεση μεταξύ του ονείρου και της κανονικής σας ζωής.
3. Αφού εξετάσετε το όνειρο από κάθε γωνία, ο ακροατής σας το ξαναλέει, έχοντας στο νού του όλα ό,σα του έχετε πει και με βάση τα ό,σα έχει πάρει από τις απαντήσεις σας. Το αναμενόμενο είναι αυτό να ρίξει περισσότερο φως στην εμπειρία σας και να οδηγήσει σε μια διευρυμένη επίγνωση σε σχέση με το νόημα του ονείρου.

4. Ο ακροατής σας κάνει μια τελευταία ερώτηση: ” Πώς κατανοείς αυτό το όνειρο;”, “Τι πιστεύεις ότι σημαίνει;
Στην ψυχοθεραπεία, όταν αναλύουμε ένα όνειρο, δεν είμαστε τόσο διεξοδικοί στη μέθοδο ερμηνείας του αλλά δανειζόμαστε στοιχεία από όλες τις παραπάνω μεθόδους και βέβαια το ίδιο μπορείτε να κάνετε κι εσείς. Παρόλο που ο πλέον κατάλληλος ειδικός για να ερμηνεύσει το περιέχομενο του ονείρου είστε εσείς ο ίδιος το κατάλληλο «αυτί» μπορεί απλώς να σας βοηθήσει σε αυτό και που ξέρετε, μπορεί να πάρετε απαντήσεις σε σημαντικά θέματα που σας αφορούν!

Περισσότερα για την ψυχολόγο Έλενα Καμπισοπούλου μπορείτε να διαβάσετε εδώ

Γράφει η Ειρήνη Μπελεγρή, ψυχολόγος και συνεργάτης του doctoranytime.gr

Στην καθημερινότητά μας συνηθίζουμε να λέμε την λέξη «συγνώμη» αρκετά συχνά , ενδεχομένως και καταχρηστικά . Εύκολα μπορεί να την πούμε όταν πρόκειται για θέματα που δεν μας έχουν δυσκολέψει ιδιαίτερα . Τι γίνεται , όμως , όταν έχουμε μέσα μας πληγές χρόνων ; Όταν ανθρώπινες συμπεριφορές και καταστάσεις μας στοιχειώνουν ;

Τι πραγματικά είναι η συγχώρηση ; Είναι η συμμόρφωσή μας προς μια θρησκευτική εντολή ; Αυτό σίγουρα αποτελεί διαστρέβλωση . Αν «πρέπει» να συγχωρούμε για να είμαστε συνεπείς προς μια σειρά θρησκευτικών κανόνων τότε ας το ξανασκεφτούμε.

Η συγχώρηση είναι αρετή . Και όπως κάθε αρετή για να την κατακτήσεις έχεις να περάσεις από προσωπική διεργασία , πολλές φορές επώδυνη.

 Να περάσεις από την συγχώρηση του εαυτού αναλαμβάνοντας την προσωπική σου ευθύνη , κατανοώντας παράλληλα και τους όρους που σε έχουν οδηγήσει στις προσωπικές σου αστοχίες. Αυτή η διεργασία μας οδηγεί στα μονοπάτια της αυτογνωσίας . Μας επιτρέπει, ύστερα , αφενός να διαφωνήσουμε κάθετα με τις στάσεις και τις ενέργειες των ανθρώπων που μας έχουν πληγώσει, αφετέρου δε να δούμε με τρυφερότητα το Πρόσωπο του άλλου . Να κατανοήσουμε την ανθρώπινη φύση και την οικουμενικότητα της ανθρώπινης ανεπάρκειας .

Συγχωρώ δεν σημαίνει ξεχνώ , περνώντας καταστάσεις που με πλήγωσαν στη σφαίρα της λήθης και της άρνησης . Η συγχώρηση δεν μου εγγυάται την απουσία πόνου που προκύπτει από την αναμόχλευση επώδυνων βιωμάτων . Έχουμε να κατεργαζόμαστε τα βιώματά μας ειδάλλως μας καταδικάζουμε σε συσσώρευση πόνου , πικρίας , σκληροκαρδίας και απουσία τρυφερότητας .

Για να συγχωρήσουμε έχουμε να μπούμε στην θέση του άλλου που μας έχει πληγώσει και να τον καταλάβουμε . Αυτό είναι η συγχώρηση , το να μεγαλώσουμε και να χωρέσουμε τον άλλο μέσα μας μα να μπορέσουμε και εμείς να μπούμε μέσα στους άλλους . Συγχωρώ δεν σημαίνει «κάνω τα στραβά μάτια» ή «ρίχνω τον εγωισμό μου» . Έτσι καταγράφομαι ως αδύναμος ή δειλός . Αυτός που συγχωρεί έχει δύναμη , βλέπει προς το μέλλον και δεν παραμένει καθηλωμένος στις αδικίες . Γιατί αν παραμείνει στην αδικία θα χάσει την χαρά της ζωής .

Η συγχώρηση είναι άνοιγμα , μπορεί να δώσει φτερά για να πάνε οι ζωές των ανθρώπων παραπέρα . Για να προχωρήσει η δική μας ζωή . Μας συμφέρει να συνασπιστούμε με το καλό . Όχι για να μας καταγράψουν οι γύρω μας ως καλούς , αλλά γιατί ειλικρινώς πιστεύουμε ότι το σκοτάδι δεν μπορεί να έχει υπόσταση στις ζωές μας . Αρκεί να ρίξουμε φως που θα φωτίσει όλες τις πλευρές της ψυχής μας .

Η εμμηνόπαυση εμφανίζεται στην ηλικία των 45 – 55 ετών, ενώ η κλιμακτήριος (δηλαδή η περίοδος πριν, κατά την διάρκεια και μετά την εμμηνόπαυση) εξελίσσεται συνήθως σε μια χρονική περίοδο 2 -5 χρόνων, ενώ μπορεί να φτάσει και τα 10 έτη.

Τα σωματικά συμπτώματα της διακοπής της εμμήνου ρύσεως είναι κυρίως: εφίδρωση, εξάψεις, ρίγη, ξηρότητα του δέρματος και του κόλπου, μειωμένη σεξουαλική διάθεση, πονοκέφαλοι και αϋπνίες. Τα ψυχολογικά συμπτώματα είναι συχνά: άγχος και στρες, θλίψη, θυμός, ευερεθιστότητα και κυκλοθυμία.

Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι πρόκειται για λίγο ή πολύ, για μια δύσκολη περίοδο στην ζωή της γυναίκας, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονες ορμονικές και συναισθηματικές αλλαγές (σε σημείο που κάποιες φορές περιγράφεται ως “ανάποδη εφηβεία”). Στην ουσία πρόκειται για μια μεταβατική φάση κατά την οποία η γυναίκα έρχεται – ίσως για πρώτη φορά – αντιμέτωπη με το γεγονός ότι μεγάλωσε, καθώς η εμμηνόπαυση ταυτίζεται με την απώλεια της αναπαραγωγικής δυνατότητας. Τούτη η απώλεια επηρεάζει το σώμα με την άυξηση του βάρους και την αύξηση του κινδύνου διαφόρων παθήσεων , π.χ. οστεοπόρωση. Παράλληλα, επηρεάζει συχνά και την ταυτότητα της γυναίκας: σκεπτόμενοι την απώλεια της μητρικής δυνατότητας και την φθορά της νεανικής της ομορφιάς, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς τούτη την δυσχέρεια στον αυτοπροσδιορισμό της.

Τα παραπάνω δείχνουν ότι ενώ πρόκειται για ένα καθολικό φυσιολογικό βιολογικό φαινόμενο, τελικά γίνεται προσωπικό υπαρξιακό ζήτημα για την κάθε γυναίκα…  Τούτη η υπαρξιακή κρίση μοιάζει να επιβαρύνεται από τα διάφορα κοινωνικά στερεότυπα κατά τα οποία, η γυναίκα στην κλιμακτήριο είναι υστερική, στερημένη σεξουαλικά που παραλογίζεται με το οτιδήποτε, ξεσπώντας τα νεύρα της σε κάθε ευκαιρία. Επίσης, άλλα στερεότυπα αναφέρονται στην εμμηνόπαυση και στην διαχείρισή της, ως κάτι που δεν είναι σημαντικό ή ιδιαίτερο οπότε μια υγιής γυναίκα οφείλει να το ξεπεράσει εύκολα και γρήγορα αλλιώς κάτι πάει στραβά με αυτήν… Έτσι λοιπόν, στα ενοχλητικά σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα που αναφέραμε παραπάνω, προστίθενται οι ενοχές και η ντροπή της γυναίκας για την φάση που περνάει, δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο την κατάστασή της.

Όσα αναγράφησαν, εμφανίζονται στην κάθε γυναίκα σε διαφορετικό βαθμό, ο οποίος εξαρτάται από την αυτογνωσία και τον τρόπο ζωής της κάθε μίας. Η θλίψη και η ανησυχία για την θηλυκότητά της αντλείται από τον αυτοπροσδιορισμό της: αν η γυναικεία της φύση προσδιορίζεται μοναχά από την νεανική της ομορφιά και την αναπαραγωγική της ικανότητα, τότε δυστυχώς η εμμηνόπαυση θα αποτελέσει μια ιδιαιτέρως δύσκολη περίοδο κατά την οποία η ίδια θα αισθάνεται νικημένη από τον χρόνο οπότε και πρόωρα γερασμένη…

Η ομορφιά και η θηλυκότητα όμως δεν είναι στάσιμα χαρακτηριστικά που εκφράζει μόνο η νεότητα αλλά μπορούν να ωριμάζουν – δηλαδή να εξελίσσονται – και να συνεχίζουν να εκφράζονται μέσα από την ποιοτική διαφοροποίησή τους στο πέρασμα του χρόνου.

Το πρώτο πράγμα που θα βοηθήσει την γυναίκα σε τούτη την περίοδο είναι να δώσει χώρο και χρόνο στον εαυτό της να πενθήσει για την απώλεια αυτή, εκφράζοντας τις ανησυχίες της και τη λύπη της, ώστε να μπορέσει πιο γρήγορα να αποδεχτεί την νέα κατάσταση και τις αλλαγές στο σώμα της. Ακόμη, η καλύτερη διατροφή, η σωματική άσκηση, η χαλάρωση (ατομική ή με τεχνικές τύπου yoga), και η ξεκούραση κρίνονται ιδιαίτερα επιβοηθητικές. Επίσης, η σχέση με τον σύντροφο/ σύζυγο, μπορεί να στηρίξει τα πρώτα της ανασφαλή βήματα στο καινούργιο αυτό πέρασμα, μέσα από την εμπιστοσύνη, την επικοινωνία αλλά και την υπομονή από μέρους του, χωρίς να την πιέζει ή επικρίνει για την σεξουαλική δραστηριότητα που για κάποιο διάστημα είναι φυσιολογικό να είναι μειωμένη. Σε αυτό, μεγάλη επιρροή έχει η μείωση των οιστρογόνων (οι θηλυκές ορμόνες) και η ξηρασία του κόλπου που αναφέρθηκε στα συμπτώματα, η οποία δυσχεραίνει επώδυνα τη σεξουαλική πράξη.

Η σεξουαλική επιθυμία όμως επανέρχεται με την ορμονική αποκατάσταση, όπου διπλασιάζεται η παραγωγή των ανδρογόνων (κύριοι υπεύθυνοι για τη σεξουαλική διέγερση και ηδονή) σε άλλα όργανα (πλην των ωοθηκών που παύουν την λειτουργία τους), με αποτέλεσμα την εξισορρόπηση της προηγούμενης απουσίας/μείωσης της ερωτικής επιθυμίας. Σε συνδυασμό με την παύση των ενοχλητικών μηνιαίων πόνων της περιόδου αλλά και την απαλλαγή από το άγχος για τυχαία εγκυμοσύνη, τελικά το το σεξ γίνεται πιο απελευθερώμενα ίσως και πιο ευχάριστα.

Καταλήγοντας, όσο δύσκολες κι αν είναι η εμμηνόπαυση και η κλιμακτήριος, εν τέλει μπορούν να γίνουν το πέρασμα στην ωρίμανση και στην πληρότητα μέσα από την εμβάθυνση της αυτογνωσίας που προκύπτει από κάθε σημαντικό σταθμό της γυναικείας φύσης: η έναρξη της εμμήνου ρύσεως, η πρώτη σεξουαλική επαφή, η εγκυμοσύνη κλπ. Μέσα σε αυτούς βρίσκεται και η ίδια η εμμηνόπαυση, αφαιρώντας μοναχά την αναπαραγωγική δυνατότητα και όχι στερώντας την φύση της αλλά οδηγώντας την σε νέα μονοπάτια.

Περισσότερες πληροφορίες για την Μαρία Μάρκου, πατήστε εδώ

Περισσότερα άρθρα από την ψυχολόγο μας, Μαρία Μάρκου:

–Το τσιγάρο και πώς μαθαίνουμε να ζούμε με αυτό, από την Μαρία Μάρκου
–Κρίσεις πανικού; Don’t panic!,από την Μαρία Μάρκου
–Εφηβεία και σεξουαλικότητα, από τη Μαρία Μάρκου
–Δώσε τόπο στην οργή, από την Μαρία Μάρκου

Ας το παραδεχτούμε πως τα συναισθήματα δεν είναι εύκολη υπόθεση… Όσο και να θέλουμε να τα ελέγξουμε, καταλήγουν να μας ελέγχουν εκείνα ειδικά όταν είναι “μη αναγνωρισμένα”. Μέχρι που καμιά φορά να φτάνουμε να λέμε ότι “δεν αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας” και να αναρωτιόμαστε με ανησυχία τι μας συμβαίνει. Και από την άλλη η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε μάθει να τα ακούμε και να ερχόμαστε σε επαφή μαζί τους, πόσο μάλλον να τα επεξεργαζόμαστε, παρόλο που εξυπηρετούν πολύ σημαντικούς σκοπούς. (διαβάστε εδώ)

Σκέφτηκα λοιπόν να ανοίξω μια συζήτηση επάνω στο τι κάνουμε με τα συναισθήματά μας και να προτείνω ορισμένους πρακτικούς τρόπους που βοηθάνε να μάθουμε αρχικά πως να συνειδητοποιούμε, να αναγνωρίζουμε και να επεξεργαζόμαστε τα συναισθήματά μας και στη συνέχεια πως να τα διαχειριζόμαστε.

ΕΑΝ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ  ΕΛΘΕΤΕ ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΣΑΣ

1. Συνειδητοποιήστε πως αισθάνεστε:

• Βρείτε ένα ήσυχο μέρος, καθίστε αναπαυτικά και εστιάστε την προσοχή σας εσωτερικά.
• Κάντε μια νοητική διαδρομή επάνω στο σώμα σας και προσέξτε σε ποιές περιοχές νιώθετε ένταση.
• Εστιάστε στα σημεία αυτά, πάρτε μερικές εισπνοές, εκπνεύστε αργά και στη συνέχεια  δείτε αν κάτι έρχεται στη συνειδητότητά σας.
• Προσέξτε αν σας έρχονται οποιεσδήποτε σκέψεις, εικόνες, αισθήσεις, αναμνήσεις. Αν δεν έρχεται κάτι, δεν πειράζει. Συνεχίστε.
• Ρωτήστε τον εαυτό σας: “Πώς αισθάνομαι;” και συνειδητοποιήστε ό,τιδήποτε έρχεται ως απάντηση στην ερώτησή σας.
• Απλώς παρατηρήστε, δεν χρειάζεται να “βρείτε” κάτι, μόνο συνειδητοποιήστε.
• Αν τίποτα δεν προκύπτει, δεν πειράζει, μπορείτε να το δοκιμάσετε ξανά κάποια άλλη στιγμή.

2.  Αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας

• Εάν γνωρίζετε πως νιώθετε, πείτε στον εαυτό σας ότι έτσι αισθάνεστε αυτή τη στιγμή και ότι αυτό είναι εντάξει.
• Δε χρειάζεται να ξέρετε γιατί ή από που έρχεται αυτό το συναίσθημα.
• Ούτε χρειάζεται να το ονοματίσετε, μπορεί να νιώθετε απλά ότι αισθάνεστε έναν πόνο στο στήθος.
• Καθώς αναπνέετε, φανταστείτε ότι σε κάθε εισπνοή έρχεστε σε επαφή μαζί του και σε κάθε εκπνοή το απελευθερώνετε.
• Απλά, δώστε χώρο στο συναίσθημά σας  να υπάρξει.
• Δεν υπάρχει κάτι που να πρέπει να κάνετε, μόνο αποδεχτείτε ότι έτσι αισθάνεστε τώρα.

ΕΑΝ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΣΑΣ

1. Επεξεργαστείτε αυτά που αισθάνεστε

• Δεχθείτε αυτό που αισθάνεστε, δεν είναι “τρελό” ή “ανόητο”  που νιώθετε έτσι. Τα συναισθήματά σας είναι εκεί για κάποιο λόγο.
• Εστιάστε εσωτερικά και ρωτήστε τον εαυτό σας: “Με τι συνδέεται αυτό που νιώθω;”
• Μείνετε χαλαροί και δείτε τι συνειδητοποιείτε. Μπορεί να σας έρθει μια εικόνα, να θυμηθείτε κάτι, έναν ήχο, μια μυρωδιά ή να προσέξετε κάποιο σημείο στο σώμα σας όπου αισθάνεστε ένταση.
• Και πάλι, αποφύγετε να κρίνετε, να αναλύσετε, να ερμηνεύσετε αυτό που νιώθετε.
• Μείνετε για λίγο με αυτό. Συχνά, είμαστε βιαστικοί, θεωρώντας ότι αυτό που έρχεται το γνωρίζουμε ήδη αλλά συνήθως υπάρχουν και άλλες σημαντικά στοιχεία από αυτά που νομίζουμε, αν πάμε βαθύτερα. Χρειάζεται υπομονή και αποδοχή.
• Αν τίποτα άλλο δεν έρχεται, δεν πειράζει. Είναι ήδη βοηθητικό που ήλθατε σε επαφή με το συναίσθημά σας.

Το να “μείνουμε” με αυτά που νιώθουμε δεν είναι πάντα εύκολο ή ανώδυνο. Συνήθως όμως είναι ανακουφιστικό αφού έτσι αποδεσμεύεται ψυχική ενέργεια.

2.  Απελευθερώστε ή Εκφράστε τα Συναισθήματά σας

•  Ακόμη κι αν δεν ξέρετε ακριβώς γιατί αισθάνεστε έτσι, μπορείτε ωστόσο να εκφράσετε τα συναισθήματά σας με το δικό σας τρόπο,  στο δικό σας χώρο και χρόνο.
• Επικεντρωθείτε στο πως νιώθετε και γράψτε ή ζωγραφίστε κάτι που θα αναδυθεί από αυτό, χωρίς να λογοκρίνετε τον εαυτό σας.
• Αν ασχολείστε με τη μουσική ή το χορό, μπορείτε να το εκφράσετε παίζοντας μουσική, συνθέτοντας ένα κομμάτι, ή τραγουδώντας ή και  με το να κινηθείτε ή να χορέψετε με το συναίσθημά σας.
• Κλάψτε.  Αν νιώσετε την ανάγκη να κλάψετε δώστε στον εαυτό σας την άδεια να το κάνει.
• Φωνάξτε, αν χρειαστεί, κάπου όπου είστε μόνος/η ή σε ένα μέρος στη φύση.
• Πείτε δυνατά ό,τι θα θέλατε να πείτε σε κάποιον άλλο.
• Μοιραστείτε ό,τι νώθετε με ένα υποστηρικτικό πρόσωπο.

Πολλές φορές τα συναισθήματα μας υπερβαίνουν, μας κατακλύζουν, μας πονάνε , δεν ξέρουμε τι να τα κάνουμε… Πώς μπορούμε να τα διαχειριστούμε;

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ  ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΙΤΕ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΣΑΣ

1. Παρηγορήστε και Καθησυχάστε τον εαυτό σας.

• Μιλήστε του όπως θα μιλούσατε σε ένα φίλο, με αποδοχή και επιείκια.
• Πείτε στον εαυτό σας αυτό που χρειάζεται να ακούσει τη δεδομένη στιγμή, π.χ “έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα”.
• Κάντε κάτι που θα σας ξεκουράζει ή σας ανακουφίζει, περιποιηθείτε τον εαυτό σας: π.χ ένα ζεστό τσάι, ένας υπνάκος, ένα ωραίο μπάνιο, ένα μασάζ, ένα βιβλίο κ.α
• Μιλήστε σε ένα φίλο ή οποιοδήποτε υποστηρικτικό πρόσωπο.

2. Αποφασίστε να κάνετε  ένα διάλλειμμα από τα συναισθήματά σας

Ορισμένες φορές μπορεί να είναι χρήσιμο, να αφήσουμε για λίγο τα ό,σα νιώθουμε στην άκρη και να αποφασίσουμε να κάνουμε ένα διάλειμμα από αυτά, πράγμα που δεν σημαίνει ότι τα “αρνούμαστε” ή τα “κουκουλώνουμε” αλλά ότι δίνουμε στον εαυτό μας κάποιο χρόνο να ξεκουραστεί και να επανέλθει αργότερα, αν χρειάζεται.

• Επιδοθείτε σε μια δραστηριότητα που απορροφά πλήρως την προσοχή σας. Αυτό από μόνο του μπορεί να σας βάλει σε μια άλλη διάθεση, καθώς έχει βρεθεί ότι δεν είναι μόνο τα συναισθήματα που επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας αλλά και η συμπεριφορά τα συναισθήματά μας.
• Γυμναστείτε. Μπορεί να σας βοηθήσει να νιώσετε πολύ καλύτερα και να επηρεάσει θετικά την προοπτική σας επάνω στα πράγματα.
• Πηγαίνετε μια βόλτα στη φύση ή γενικά αλλάξτε σκηνικό  για λίγο.
• Δείτε μια αγαπημένη σας ταινία (προσοχή στην επιλογή!)
• Χρησιμοποιήστε τη μέθοδο της νοερής απεικόνισης: Μπορείτε να φανταστείτε  ένα “ασφαλές μέρος”, ένα μέρος που σας προκαλεί συναισθήματα ασφάλειας, γαλήνης, ηρεμίας,  και να επιτρέψετε στον εαυτό σας να βιώσει  με όλες του τις αισθήσεις, όλα όσα βλέπετε, ακούτε, αισθάνεστε καθώς βρίσκεστε εκεί.

Τα παραπάνω είναι μόνο μερικές ιδέες. Eσείς, τι τρόπους έχετε  που σας βοηθάνε να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας;

Περισσότερα για την ψυχολόγο Έλενα Καμπισοπούλου μπορείτε να διαβάσετε εδώ

Το “όχι” είναι μία από τις πρώτες λέξεις που ένα μωρό θα ψελλίσει καθώς είναι μικρή και ταυτόχρονα πολύ λειτουργική λέξη γιατί υποδηλώνει μία σειρά από έννοιες: άρνηση, απαγόρευση, ενόχληση.

Το θέμα είναι ότι στην πορεία των χρόνων οι άνθρωποι ταυτίζουν το όχι με την καθολική άρνηση και τις περισσότερες φορές φοβούνται να το πουν ή έστω να το παραδεχθούν.
Σχετικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι τα άτομα που σπάνια απαντούν όχι σε αιτήματα και ερωτήσεις έχουν υψηλότερα ποσοστά στρες και άγχους. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Αυτό προκύπτει από μία σχεδόν εθιστική τάση συγκεκριμένης κατηγορίας ατόμων να εμφανίζονται ως συγκαταβατικοί, βολικοί και διαρκώς έτοιμοι να καλλιεργήσουν μία ωραιοποιημένη εικόνα του πάντα διαθέσιμου και υποχωρητικού. Ταυτόχρονα όμως η συνεχής κατάφαση λειτουργεί βαθμιαία ως μία ύπουλη κατάργηση των προσωπικών ορίων και επιλογών καθώς το άτομο καταλήγει μία βολική λύση στις διαφορετικές ενίοτε ανάγκες των άλλων.

Έτσι τα άτομα που αποφεύγουν να αρνηθούν σε αυτά που τους ζητούν ή τους λένε οι άλλοι, πολλές φορές καταλήγουν να αφήνουν ελάχιστο ελεύθερο χρόνο για τον εαυτό τους και τα πράγματα που οι ίδιοι θέλουν να κάνουν ενώ σε άλλες περιπτώσεις δεν διστάζουν να παραβιάσουν ακόμη και προσωπικές τους αξίες και ιδέες προκειμένου να αποφύγουν να δηλώσουν την άρνησή τους σε κάτι. Αυτό τους οδηγεί σε μία συνεχή κατάσταση πίεσης και αόρατου ελέγχου στον οποίο παραδίνονται αργά και αδιαμφισβήτητα.

Μην φοβάστε λοιπόν να πείτε όχι όταν αισθάνεστε κουρασμένοι και δεν μπορείτε να αναλάβετε ακόμη μία υποχρέωση, όχι όταν δεν θέλετε να συναναστραφείτε με συγκεκριμένα άτομα –άλλωστε στην πραγματικότητα δεν σας ενδιαφέρει η άποψή τους- όχι στην επιπλέον δουλειά τα σαββατοκύριακα τα οποία σχεδιάζατε να τα αφιερώσετε σε αυτούς που αγαπάτε, όχι σε μία επαφή που δεν είστε υποχρεωμένοι να ολοκληρώσετε επειδή απλά βγήκατε ένα ραντεβού.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΑΡΝΗΘΕΙΤΕ ΕΥΓΕΝΙΚΑ:

Σύμφωνα με ένα άρθρο που διαβάσαμε στην εφημερίδα Καθημερινή  υπάρχουν 3 τρόποι να πείτε “όχι” με σεβασμό απέναντι στον άλλο, χωρίς να αισθανθεί άσχημα καμία από τις 2 πλευρές.

1.Όχι αλλά…: Το ‘όχι’ δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε. Αν δεν μας αρέσει μια πρόταση, ο καλύτερος τρόπος να αρνηθούμε είναι να κάνουμε μια αντιπρόταση. Αν η άλλη πλευρά είναι έτοιμη να δεχθεί τους όρους μας, τότε μπορεί να κερδίσουμε κάτι από την συμφωνία. Αν πάλι όχι, μπορούμε να αρνηθούμε παραπέμποντας την πρόταση σε κάποιον άλλο. Αν πρόκειται, δηλαδή, για επαγγελματική πρόταση μπορούμε να προτείνουμε κάποιον άλλο υποψήφιο ή αν πρόκειται για μια πιο προσωπική περίσταση μπορούμε να ζητήσουμε τη βοήθεια κάποιου φίλου.
2. Όχι τώρα! Αν ο λόγος που θέλουμε να αρνηθούμε έχει να κάνει με τη συγκεκριμένη περίοδο της ζωής μας, τότε γιατί να μην πούμε ‘όχι τώρα’; Αφήνουμε έτσι μια υπόσχεση ότι μπορούμε να ξανασκεφτούμε την πρόταση αργότερα ή να κάνουμε κάτι που μας ζητήθηκε όταν θα έχουμε χρόνο.
3. Όχι, ευχαριστώ: Μερικές φορές είναι καλύτερο να λέμε απλά ‘όχι’, χωρίς να δώσουμε εξηγήσεις ή να πούμε μικρά ψέματα για να το καλύψουμε. Έχουμε δικαίωμα στα αποφάσεις μας και αυτό γίνεται περισσότερο κατανοητό όταν είμαστε ευγενικοί και δείχνουμε στους άλλους ευγνωμοσύνη. Ο τρόπος που λέμε ‘όχι’ είναι πιο σημαντικός για να αποφύγουμε τις όποιες παρεξηγήσεις.

Το αρχικό άρθρο είναι γραμμένο από την ψυχολόγο Στέλλα Καράπα.