Άνθρωποι είμαστε και λάθη κάνουμε, σωστά; Κι όλοι μας έστω και μία φορά βρεθήκαμε στη δυσάρεστη θέση να παρεξηγηθούμε με κάποιον άλλον. Όσο μεγαλείο ψυχής απαιτείται, όμως, από εκείνον που ζητά συγνώμη, άλλο τόσο χρειάζεται κι από την άλλη πλευρά. Προσωπικά έχω την εξής τακτική: εφ’ όσον αναγνωρίζω το λάθος μου, εξηγούμαι, ζητώ συγνώμη κι ευελπιστώ να λήξει το ζήτημα όμορφα κι ωραία. Μόνο που δε θέλω να επαναλαμβάνομαι λέγοντας «συγνώμη» ξανά και ξανά. Η Λίνα από την άλλη, είναι πιο επίμονη σε αυτό το ζήτημα. Ας δούμε τι πιστεύει το κορίτσι μας κι επανέρχομαι!
«Μέχρι πότε θα ζητάς συγνώμη;» (από τη Λίνα Γριβογιάννη)
Θέλω να πιστεύω ότι είμαι από εκείνους τους ανθρώπους που, όταν κάνουν ένα λάθος, το καταλαβαίνουν και ζητούν συγνώμη. Βέβαια, έχω κι ένα μεγάλο μειονέκτημα: μπορεί να ζητήσω συγνώμη ακόμη κι όταν δε φταίω. Μπορεί να ζητήσω συγνώμη γιατί νιώθω πως ταλαιπώρησα μία πωλήτρια και τελικά δεν ψώνισα ή γιατί μπαίνοντας στο ταξί κατά λάθος κοπάνησα την πόρτα.
Το ευχαριστώ και το συγνώμη δεν τσιγκουνεύομαι να τα πω! Διότι πάντα θεωρούσα ότι είναι από τους πυλώνες της ευγένειας και δεν πρέπει να τα τσιγκουνευόμαστε. Το κακό είναι, όμως, ότι στο θέμα του «ευχαριστώ» δεν υπάρχει πρόβλημα. Στο θέμα της «συγνώμης» είναι αρκετοί εκείνοι που λένε ότι πρέπει να έχει τα όριά της.
Πόσες φορές είναι αρκετό το να ζητάς συγνώμη, λοιπόν; Αν με ρωτήσετε, έχω να σας πω ότι μπορώ να τη ζητήσω όσες φορές θέλει κάποιος, αν δεν του φτάνει η μία φορά και το σφάλμα μου είναι τόσο βαρύ που δεν παραγράφεται με την πρώτη. Θεωρώ, όμως, μεγάλο λάθος να μπει κάποιος στη διαδικασία να ζητήσει συγνώμη αφού έχει καταλάβει το λάθος του και να μην τη δεχθεί ο άλλος αμέσως. Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να τον συγχωρέσουν, κανείς αλάνθαστος, όπως λένε, κι αναμάρτητος ώστε να μη αποδεχθεί τη συγνώμη.
Όταν, λοιπόν, έρχομαι με μεγάλη ταπεινότητα ζητώντας συγνώμη και συνεχίζω να τη ζητάω, δεν το κάνω απλά γιατί ο άλλος δεν την έχει αποδεχθεί λεκτικά, αλλά γιατί δεν την έχει δεχθεί ουσιαστικά. Κι εκεί είναι το θέμα. Δεν είναι να πεις «ναι, τη δέχομαι», είναι να φαίνεται στις πράξεις σου και στη συμπεριφορά σου ότι όντως συγχωρείς τον άλλον κι ότι μέσα σου δεν του κρατάς το λάθος που έκανε. Εκεί φαίνεται η συγχώρεση. Αν, λοιπόν, κάποιος ζητήσει επίμονα συγνώμη κι ανήκει στη δική μου κατηγορία, είναι γιατί δεν έχει δει ακόμα την ουσιαστική συγχώρεση και γιατί έχει ανάγκη να ξεκαθαρίσει τα πράγματα μέσα από μία ξεκάθαρη κουβέντα.
«Αν η μία συγνώμη δεν αρκεί, τότε κάτι άλλο συμβαίνει.» (από την Αντιγόνη Αδαμοπούλου)
Τέλεια δεν είμαι σε καμία των περιπτώσεων. Ποιος είναι, άλλωστε; Έχω κάνει κι εγώ λάθη, έχω βρεθεί σε δυσάρεστες παρεξηγήσεις κι έχω ζητήσει συγνώμη.
Μόνο που όπως είπα και στον πρόλογο, χρειάζεται μεγαλείο ψυχής κι από τις δύο πλευρές. Θα κάτσω με τον άλλον, θα του εξηγήσω πως κατάλαβα το όποιο σφάλμα μου και θα του ζητήσω συγνώμη. Αλλά μία φορά και τέλος. Και σπάνια – πολύ σπάνια – θα μπω στη διαδικασία να το κάνω πάνω από μία φορά.
Γιατί δε μπαίνω στο φαύλο κύκλο της επανάληψης; Γιατί πολύ απλά όταν ζητάω συγνώμη για τα λάθη μου, φροντίζω την ίδια στιγμή να αποδείξω πως αυτή είναι ειλικρινής μέσα από τις πράξεις μου, όπως πολύ σωστά είπε κι η Λίνα. Αν παρ’ όλα αυτά ο απέναντί μου «μουλαρώνει» και το κρατάει μανιάτικο, τότε πολύ απλά αρχίζω να σκέφτομαι πως ο ίδιος εξαρχής δεν είχε την όποια σχέση μας σε εκτίμηση.
Τόσο στη συγνώμη, όσο και στη συγχώρεση δε χωρoύν εγωισμοί. Αν λοιπόν, ο άλλος βάζει τον εγωισμό του πάνω από μένα και τη σχέση μας, συγνώμη, αλλά δε θα πέσω και στα γόνατα κλαίγοντας. Κι όχι από εγωισμό, αλλά από αξιοπρέπεια. Γιατί το να ζητάς συγνώμη και να αναγνωρίζεις το λάθος σου απαιτεί αξιοπρέπεια. Αν λοιπόν, ο άλλος κάνει το δύσκολο, αυτόματα μία φωνούλα μέσα μου μου λέει να σηκώσω το κεφάλι περήφανα και να γυρίσω την πλάτη μου. Για να πεισμώνει και να μην του φτάνει η μία συγνώμη – η οποία είναι μέσα από την καρδιά μου – τότε σημαίνει πως δεν αξίζει τον κόπο να χαλάσω «τη ζαχαρένια μου».
Εφ’ όσον μέσα μου ξέρω πως εγώ από μεριάς μου έκανα το σωστό, από εκεί κι ύστερα δεν πρόκειται να αναλωθώ συναισθηματικά – τουλάχιστον όχι για πολύ. Σίγουρα μπορεί να πικραθώ αν μ’ έναν τέτοιο τρόπο λήξει μία σχέση, αλλά αυτό δε σημαίνει πως θα φορέσω και… πλερέζα! Σημαίνει πολύ απλά πως αυτός ο άνθρωπος ήταν ένα κεφάλαιο της ζωής μου το οποίο αργά ή γρήγορα θα έκλεινε.
Εν κατακλείδι, συμφωνώ με τη Λίνα πως πρέπει κι από τις δύο πλευρές να γίνεται μία ξεκάθαρη κουβέντα για να λυθεί η παρεξήγηση. Αλλά θεωρώ πως όταν αυτές οι συζητήσεις φτάνουν σε τέλμα, εν μέρει μπορεί να είναι και σε καλό, γιατί επαναπροσδιορίζεις τις σχέσεις σου με τους άλλους.
Εσείς τι πιστεύετε; Αρκεί η μία φορά που ζητάει κανείς συγνώμη;
