Αντιγόνη Αδαμοπούλου

Συχνά συνδυάζουμε τις καλοκαιρινές μας αποδράσεις με ένα ουζάκι ή κρασί και με φρέσκα ψάρια με θέα τη θάλασσα. Η αλήθεια, όμως, είναι πως τα ψάρια είναι ένας εξαιρετικός διατροφικός θησαυρός που καλό θα είναι να τον τιμούμε… όλο το χρόνο!

Όντας πλούσια σε υψηλής ποιότητας πρωτεΐνες, ιώδιο και μία ποικιλία βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων, τα ψάρια είναι ίσως η πιο ωφέλιμη τροφή ζωικής προέλευσης. Τα δε λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, η πέστροφα, ο τόνος κι η σαρδέλα θεωρούνται ακόμη πιο υγιεινά, καθώς τα Ω3 λιπαρά που περιέχουν προστατεύουν τον οργανισμό από ένα ουκ ευκαταφρόνητο φάσμα παθήσεων. Ακόμη, τα λιπαρά ψάρια είναι πλούσια σε βιταμίνη D, στην οποία πολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν ανεπάρκεια.

               Αλλά ας δούμε αναλυτικά πόσα μας προσφέρουν τα ψάρια!

               01 Προστατεύουν από καρδιαγγειακές νόσους. Δε θα έπρεπε να μας εκπλήσσει το γεγονός πως όσες διατροφικές έρευνες γίνονται γύρω από τα ψάρια, καταλήγουν στο συμπέρασμα πως η τακτική τους κατανάλωση μας προφυλάσσει από έμφραγμα, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, ακόμη κι από το θάνατο από καρδιαγγειακή πάθηση. Μάλιστα, τα Ω3 των λιπαρών ψαριών είναι εκείνα που θεωρούνται ακόμη πιο ισχυρά όπλα υπέρ του καρδιαγγειακού μας συστήματος.

               02 Παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη. Συχνά συστήνεται σε εγκύους και θηλάζουσες μητέρες να καταναλώνουν περίπου 300 γραμμάρια λιπαρού ψαριού τη βδομάδα, καθώς μία συγκεκριμένη λιπαρή ένωση Ω3, το DHA, συμβάλλει στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και των ματιών. Ακόμη, ψάρια όπως ο σολομός κι οι σαρδέλες έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο  σε σύγκριση με άλλα ψάρια, ο οποίος έχει συνδεθεί με επιπλοκής στην ανάπτυξη του εγκεφάλου των εμβρύων και των νεογνών. Φυσικά το ψάρι δεν πρέπει να είναι ωμό προς αποφυγήν επιβλαβών για το έμβρυο μικροοργανισμών.

               03 Ενδυναμώνουν την εγκεφαλική λειτουργία και προστατεύουν από την κατάθλιψη. Αν και είναι λογικό με την πάροδο του χρόνου η εγκεφαλική λειτουργία σταδιακά να φθίνει, έρευνες έχουν διαπιστώσει πως η τακτική κατανάλωση ψαριών μπορεί να επιβραδύνει αυτόν το ρυθμό. Μάλιστα επισημαίνουν πως τα ψάρια αυξάνουν τη φαιά ουσία του εγκεφάλου, ιδίως στα τμήματα που διαχειρίζονται τη μνήμη και το συναίσθημα. Επίσης, τα Ω3 λιπαρά των ψαριών λειτουργούν ως ένα φυσικό αντικαταθλιπτικό που μας προστατεύει από την κατάθλιψη, αλλά και μας βοηθά να την αντιμετωπίσουμε.          

               04 Μας εξοπλίζουν με βιταμίνη D. Η “βιταμίνη του ήλιου” διατηρεί, μεταξύ άλλων,  την καλή υγεία των οστών και των δοντιών, συμβάλλει στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου, του νευρικού και του ανοσοποιητικού μας συστήματος, ενώ επίσης αποτρέπει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων. Τα ψάρια είναι μία εξαιρετική πηγή βιταμίνης D, με τον σολομό, τη ρέγγα και το μουρουνέλαιο να παίρνουν τα πρωτεία.

               05 Μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων. Τα Ω3 λιπαρά των ψαριών θωρακίζουν τα παιδιά από το ρίσκο του διαβήτη τύπου Ι, ενώ επίσης οι επιστήμονες διερευνούν την επίδραση που έχουν σε παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα κι η σκλήρυνση κατά πλάκας.

               06 Βοηθούν στην πρόληψη του παιδικού άσθματος. Σύμφωνα με έρευνες, η κατανάλωση ψαριών έχει συνδεθεί με τον περιορισμό του ρίσκου εκδήλωσης άσθματος στα παιδιά κατά 24%.

               07 Προστατεύουν την όραση ενόσω μεγαλώνουμε. Σε έρευνες έχει διαπιστωθεί πως η τακτική κατανάλωση ψαριών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εκδήλωσης εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας σε ηλικιωμένα άτομα έως και 53%, χάρη στα Ω3 λιπαρά.

               08 Πιθανώς να βελτιώνουν την ποιότητα του ύπνου. Μία από τις πιθανές αιτίες της αϋπνίας και εν γένει των διαταραχών ύπνου είναι η ανεπάρκεια βιταμίνης D που παρουσιάζει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Με τα ψάρια να είναι μία πλούσια πηγή βιταμίνης D, οι επιστήμονες θεωρούν πως μπορούν να επηρεάσουν ουσιαστικά την ποιότητα του ύπνου, με την επιρροή αυτή να επεκτείνεται σαφώς και στην καθημερινή μας λειτουργία σε επίπεδο παραγωγικότητας και δραστηριότητας.

               Με δεδομένο, λοιπόν, πως η μεσογειακή κουζίνα βρίθει από γευστικές επιλογές για να ετοιμάσουμε το ψάρι της προτίμησής μας, πλέον νομίζω πως δεν υπάρχει δικαιολογία να αναβάλλουμε την προσθήκη του στο εβδομαδιαίο πλάνο μαγειρικής μας!

Συχνά πάνω στη λαχτάρα μας να απολαύσουμε ένα ζεστό φλιτζάνι καφέ ή τσαγιού ή ένα φρεσκομαγειρεμένο γεύμα ξεχνάμε πως την τελευταία στιγμή η θερμότητά του θα μας προσγειώσει. Βέβαια, δεν είναι και λίγοι εκείνοι που όντως απολαμβάνουν το ρόφημα ή το φαγητό τους όταν αυτό κυριολεκτικά αχνίζει. Μία νέα έρευνα, όμως, προειδοποιεί πως αυτή η προτίμηση μπορεί μακροπρόθεσμα να αποβεί μοιραία για την υγεία μας.

               Η έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of International Cancer (κι η οποία εστίασε περισσότερο στην κατανάλωση τσαγιού) αναφέρεται σε συσχετισμό της υψηλής  θερμότητας του ροφήματος με την εμφάνιση καρκίνου του οισοφάγου. Ο dr. Davendra Sohal, ογκολόγος στην Cleveland Clinic, αναφέρει πως ευθύνεται κατά βάση η χρόνια έκθεση σε τέτοιες θερμοκρασίες που σχεδόν “καίνε” το λαιμό. Συγκεκριμένα τονίζει πως οποιοδήποτε ρόφημα ή τρόφιμο που καταναλώνεται καυτό θέτει σε κίνδυνο τα τοιχώματα του οισοφάγου, καθώς αυτό προκαλεί σε βάθος χρόνου φλεγμονές και κατ’ επέκταση ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.

               Αν κι ο καρκίνος του οισοφάγου είναι λιγότερο σπάνιος, εξακολουθεί να είναι η έκτη κατά σειρά αιτία θανάτων από καρκίνο παγκοσμίως. Οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου (έως τώρα) ήταν το κάπνισμα, η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ κι η έντονη κι επίμονη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

               Σαφώς κι αυτό δε σημαίνει πως αν κάποια στιγμή κάποιος καταναλώσει τυχαία ένα καυτό ρόφημα διατρέχει τέτοιον κίνδυνο. Ωστόσο, η πρόκληση εμετού κι η κατανάλωση παγωμένου νερού πιθανώς να επιδεινώσει την όποια ενόχληση παρά θα την εξομαλύνει. Είναι προτιμότερο να πιούμε νερό σε θερμοκρασία δωματίου και ναπαρακολουθήσουμε την όποια εξέλιξη, ενώ αν διαπιστώνουμε δυσκολία στην κατάποση, απευθυνόμαστε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών.

               Επιστρέφοντας στην έρευνα, τα ευρήματά της επισημαίνουν πως οποιοδήποτε ρόφημα ή τρόφιμο σε θερμοκρασία άνω των 60 βαθμών Κελσίου είναι υπερβολικά ζεστό. Για να αντιληφθούμε τι ακριβώς σημαίνει αυτό, βοηθάει η αναλογία της ανώτατης θερμοκρασίας που πρέπει να έχει το νερό σε μία μπανιέρα η οποία είναι στους 40 βαθμούς Κελσίου.

               Εξακολουθείτε να θέλετε να πίνετε τον καφέ σας ενώ ακόμη… βράζει; Εγώ σίγουρα όχι, και να σκεφτείτε πως ποτέ μου δεν τον απολαμβάνω σε τέτοια θερμοκρασία!