κινηματογράφος

Προσωπικά η πρώτη του δουλειά που είδα ήταν το «Memento». Από εκεί κι ύστερα ο σημερινός «πρωταγωνιστής» της στήλης μας δημιούργησε ένα δυναμικό portfolio, φτάνοντας να είναι σήμερα ένας από τους πιο καταξιωμένους του είδους του, με ειδικό σημείο αναφοράς – τι άλλο; – την τριλογία του Batman. Σήμερα γνωρίζουμε καλύτερα τον Christopher Nolan.

Ο Christopher Jonathan James Nolan γεννήθηκε στις 30 Ιουλίου του 1970 στο Λονδίνο και για χρόνια έζησε με την οικογένειά του μεταξύ Λονδίνου και Σικάγο, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν και την αμερικανική υπηκοότητα. Εξέφρασε από νωρίς ενδιαφέρον για τη σκηνοθεσία κι από τα επτά του δημιουργούσε φιλμ μικρού μήκους με την κάμερα του πατέρα του με ήρωες… τις παιδικές του φιγούρες. Παράλληλα θαύμαζε τον «Πόλεμο των Άστρων» του George Lucas – εκείνην την εποχή, φυσικά, η ταινία ήταν ΤΟ trend! – και με τη βοήθεια του θείου του που εργαζόταν για τη NASA, κατάφερε κι έφτιαξε ένα βιντεάκι stop motion animation με τίτλο «Space Wars». Στα έντεκα του ήταν πια αποφασισμένος πως με τη σκηνοθεσία ήθελε να ασχοληθεί.

O Nolan φοίτησε στο Haileybury and Imperial Service College στο Hertfordshire κι αργότερα σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο University College του Λονδίνου. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, ο Nolan σκηνοθέτησε δύο ταινίες μικρού μήκους, την «Tarantella» το 1989 και το «Larceny» το 1995, το οποίο μάλιστα παρουσιάστηκε και στο Φεστιβάλ του Cambridge του 1996 κι έγινε κι ένα από τα καλύτερα φιλμ μικρού μήκους του UCL.

Μετά την αποφοίτησή του, ο Nolan σκηνοθετούσε περισσότερο διαφημιστικά ή χορηγούμενα βίντεο. Το 1997 δημιουργεί το «Doodlebug», όπου ένας άντρας κυνηγά στο διαμέρισμά του ένα έντομο, μόνο για να ανακαλύψει πως το έντομο είναι στην πραγματικότητα μία μικρογραφία του εαυτού του. Η τελευταία του ταινία σε βρετανικό έδαφος (εξαιτίας κυρίως της πενιχρής χρηματοδότησης) είναι το «Following», όπου πρωταγωνιστής είναι ένας συγγραφέας που κατά την παρακολούθηση αγνώστων για να βρει υλικό για το βιβλίο του, βρίσκεται υπό την προστασία ενός κλέφτη. Η ταινία χρηματοδοτήθηκε με μόλις τρεις χιλιάδες λίρες, ενώ ο Nolan φρόντισε ώστε για κάθε σκηνή να γίνονται το πολύ δύο λήψεις για εξοικονόμηση φιλμ. Επιπλέον, ο Nolan ανέλαβε – εκτός από σκηνοθεσία, σενάριο και φωτογραφία – την παραγωγή (σημ. μαζί με την κοπέλα και μετέπειτα σύζυγό του Emma Thomas) και το μοντάζ. Η ταλαιπωρία του Nolan, όμως, ανταμείφθηκε, καθώς το «Following» διακρίθηκε σε μία σειρά φεστιβάλ, ενώ κι ο New Yorker έγραφε στην κριτική του πως η ταινία του Nolan «θύμιζε Hitchcock, με τη διαφορά πως ήταν πιο λιτή αλλά και πιο σκοτεινή».

Το «Following» στάθηκε εφαλτήριο για τη μετέπειτα πορεία του, με το «Memento» (2000) να ακολουθεί. Πρωταγωνιστής ο Leonard (Guy Pearce), του οποίου η τελευταία μνήμη είναι η δολοφονία της γυναίκας του. Από εκεί κι ύστερα, λόγω μίας μορφής αμνησίας που τον εμποδίζει να δημιουργήσει νέες μνήμες, αναπτύσσει ένα σύστημα με φωτογραφίες και τατουάζ για να λύσει το μυστήριο του θανάτου της. Η ταινία γίνεται αμέσως επιτυχία και φτάνει να διεκδικεί το Oscar Πρωτότυπου Σεναρίου, το οποίο είχε γράψει ο Nolan μαζί με τον αδερφό του, Jonathan. Παράλληλα, το «Memento» εκείνη τη δεκαετία ήταν ανάμεσα στις δέκα καλύτερες ταινίες. Αυτό ήταν. Ο Christopher Nolan ήρθε για να μείνει.

Η επιτυχία του «Memento» έκανε το Steven Soderbergh να ζητήσει από το Nolan να σκηνοθετήσει το remake της ταινίας του 1997 «Insomnia», του οποίου την παραγωγή ανέλαβε τόσο ο Soderbergh όσο και – μεταξύ άλλων – ο George Clooney. Κι εγένετο «Insomnia» (2002) με πρωταγωνιστές τον Al Pacino στο ρόλο ενός αστυνομικού που ταξιδεύει στην Αλάσκα για να διαλευκάνει το φόνο μίας έφηβης κι ο οποίος αδυνατεί να κοιμηθεί εξαιτίας των ενοχών του για το θάνατο του συνεργάτη του. Το σενάριο των Nikolaj Frobenius και Erik Skjoldbjærg αποκτά έναν σκοτεινό χαρακτήρα κι η ταινία γίνεται – και πάλι – επιτυχία, κάνοντας μάλιστα και τον ίδιο τον Skjoldbjærg – ο οποίος είχε σκηνοθετήσει την πρώτη ταινία – να παραδεχθεί πως η σκηνοθεσία του Nolan ήταν κάτι πολύ παραπάνω από ικανοποιητική.

The Batman Trilogy – η αρχή της αποθέωσης

Το «Insomnia» ακολούθησε μία σειρά ιδεών και προτάσεων για το Nolan, οι οποίες τελικά δεν πραγματοποιήθηκαν, όπως μία βιογραφική ταινία για τον Howard Hughes, την οποία είχε ήδη αναλάβει ο Martin Scorsese με το «Aviator», ενώ επίσης απέρριψε την σκηνοθεσία της «Τροίας» (atta, boy!!!). Το 2003 πλησιάζει τη Warner Bros. και τους ανακοινώνει πως ενδιαφέρεται να κάνει μία ταινία για τον Batman. Με τη διαφορά πως θέλει να εστιάσει στα γεγονότα πίσω από το Batman αντί να κάνει μία περιπέτεια με τον ήρωα, ή για να το πω πιο λαϊκά «τι έκανε τον Batman… Batman;». Έτσι παίρνει το θάνατο των γονιών του Bruce Wayne, το φόβο του για τις νυχτερίδες και μία σειρά άλλων γεγονότων, που έγιναν καθοριστικά… μα τι κάθομαι και  σας ζαλίζω; Αυτά τα ξέρετε κι εσείς! Τέλος πάντων, το προκείμενο είναι πως η ιδέα του Nolan ενθουσίασε την εταιρεία παραγωγής κι έτσι το 2005 έχουμε το «Batman Begins», όπου ο Nolan, εκτός από την ιδιαίτερη σκηνοθετική ματιά του, συγκεντρώνει κι ένα εξαίρετο cast ηθοποιών για να υλοποιήσει το όραμά του για τον Batman. Το κοινό ενθουσιάζεται με αυτήν την τόσο διαφορετική προσέγγιση του σκοτεινού ήρωα, κάνοντας το «Batman Begins» μία από τις μεγαλύτερες – αν όχι ΤΗ μεγαλύτερη – εισπρακτική επιτυχία της χρονιάς που προβλήθηκε. Φτάνει μάλιστα να διεκδικεί Oscar Καλύτερης Φωτογραφίας, αλλά και τρία βραβεία BAFTA.

Την ίδια περίοδο με το «Batman Begins», ο Nolan ήδη επεξεργάζεται στο μυαλό του το «The Prestige», αλλά η υλοποίηση της ταινίας καθυστερεί λόγω του Batman. Αυτό, όμως, δεν τον εμπόδισε να κάτσει μαζί με τον αδερφό του, Jonathan, και να δουλέψουν μαζί το σενάριο της διαμάχης δύο μάγων του 19^ου αιώνα (Hugh Jackman και Christian Bale). Δεν ξέρω αν ευθύνεται η προηγούμενη επιτυχία του «Batman Begins», αλλά και το «Prestige» γίνεται αποδέκτης εξίσου διθυραμβικών κριτικών και χαρακτηρίζεται ως μία ταινία ατμοσφαιρική, όπου παρουσιάζονται εμμονές και φιλοδοξίες, οι οποίες αγγίζουν εκπληκτικά τα όρια της παράνοιας. Η δική μου γνώμη; Και χωρίς να έχει προηγηθεί το «Batman Begins», η ταινία νομίζω θα λατρευόταν από το κοινό έτσι κι αλλιώς!

Φάση νούμερο δύο για το Batman και το 2008 έρχεται ο «Σκοτεινός Ιππότης». Για άλλη μία φορά ο Nolan επιλέγει να παρουσιάσει την ιστορία μέσα από τα μάτια των χαρακτήρων του αντί να περιοριστεί στο περιπετειώδες κομμάτι με τις εκρήξεις και το ανθρωποκυνηγητό. Αυτή τη φορά εστιάζει στην παρανοϊκή περσόνα της νέμεσης του Batman, Joker. Η ταινία δίνει μία άλλη πνοή σε αυτό το είδος ταινιών και χαρακτηρίζεται κι εκείνη ως μία από τις καλύτερες των τελευταίων χρόνων, χαρίζοντας μία Χρυσή Σφαίρα, ένα βραβείο BAFTA και φυσικά το Oscar Β’ Ανδρικού Ρόλου στον εκλιπόντα Heath Ledger που υποδυόταν το Joker. Α, και μας έκανε να περιμένουμε σαν τρελοί το τελευταίο μέρος της τριλογίας!

«Inception» & «The Dark Knight Rises» – εδραιώνοντας τη δόξα

Δύο χρόνια μετά, ο Nolan προσεγγίζει πάλι τη Warner Bros., αυτή τη φορά με το σενάριο του αινιγματικού «Inception». Την ιστορία την ξέρετε: ένας κλέφτης που με μία ιδιαίτερη τεχνολογία καταφέρνει και κλέβει ιδέες μέσω των ονείρων των θυμάτων του, αναλαμβάνει την ακριβώς αντίθετη αποστολή εμφυτεύοντας μία ιδέα στο μυαλό του στόχου του. Ο Nolan επιστρατεύει και πάλι ένα δυνατό cast ηθοποιών (Joseph Gordon-Levitt, Tom Hardy, Michael Caine κλπ) με «αρχηγό» το Leonardo DiCaprio στο ρόλο του Cobb, ο οποίος παράλληλα στοιχειώνεται από το δικό του παρελθόν. Το ότι το κοινό κι οι κριτικοί λάτρεψαν το «Inception» μάλλον είναι περιττό να το αναφέρω – έσοδα πάνω από 800 εκατομμύρια δολάρια το επιβεβαιώνουν, νομίζω! Επίσης, το «Inception» φτάνει και πάλι στα Oscar και στις Χρυσές Σφαίρες με υποψηφιότητα για Καλύτερη Ταινία, ενώ διακρίνεται στις τεχνικές κατηγορίες.

2012 κι έρχεται το πολυαναμενόμενο τελευταίο μέρος της τριλογίας Batman με τίτλο «The Dark Knight Rises». Αν και διστακτικός στην αρχή, ο Nolan τελικά έκατσε μαζί με τον αδερφό του, Jonathan, και τον David S. Goyer για να «κλείσουν» όσο πιο δυναμικά γινόταν την ιστορία του Batman. Το τελικό αποτέλεσμα όχι μόνο δεν απογοήτευσε, αλλά άφησε άφωνους τους φίλους του Batman από τον ενθουσιασμό.

2013 κι ο Nolan επιλέγει, αντί να σκηνοθετήσει, να συμμετάσχει στην παραγωγή και να δουλέψει μαζί με τον Goyer το σενάριο του «Man of Steel», με το Zack Snyder στο τιμόνι της σκηνοθεσίας. Το ίδιο κάνει και για το thriller επιστημονικής φαντασίας «Transcendence». Καθώς, όμως, το σκηνοθετικό του «μικρόβιο» καλά κρατεί, ξεκινάει να δουλεύει πάνω στο «Interstellar», όπου μία ομάδα επιστημόνων προσπαθεί να διαπιστώσει αν μπορεί να βρει κατοικήσιμους πλανήτες σε άλλους γαλαξίες, μια που η Γη φαίνεται πως πλέον αδυνατεί να συντηρήσει την ανθρωπότητα. Το τελικό αποτέλεσμα που στελεχώνει ένα δυνατό cast με τους Matthew McConaughey, Jessica Chastain, Anne Hathaway και Michael Caine είναι μία εντυπωσιακή ιστορία επιστημονικής φαντασίας, στην οποία συνέβαλλε με τις γνώσεις του ο θεωρητικός φυσικός Kip Thorne. Η ταινία αποθεώνεται τόσο για το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, όσο και για την επιστημονική της ακρίβεια η οποία, μάλιστα, τονίστηκε σε δύο επιστημονικά περιοδικά των ΗΠΑ. Αν κι η ταινία διακρίθηκε στα Oscar για visual effects εκείνη τη χρονιά, εξακολουθεί να είναι δημοφιλής στο κοινό, ανεξάρτητα από την οικειότητα που έχει κανείς με τις επιστημονικές λεπτομέρειες.

 Φέτος είδαμε το Nolan σε ρόλο παραγωγού στο περιβόητο «Batman Vs. Superman: Dawn of Justice», με την ταινία, όμως, να δέχεται μέτριες προς αρνητικές κριτικές, εξαιτίας της φτωχής απεικόνισης της ιστορίας ανάμεσα στους δύο μεγαλύτερους ήρωες της DC Comics. Ο Nolan, όμως, δεν το βάζει κάτω κι ήδη δουλεύει δύο projects. Το ένα είναι το ιστορικό δράμα «Dunkirk», το οποίο τοποθετείται χρονικά στη διάρκεια μίας από τις μεγαλύτερες μάχες των Συμμάχων ενάντια στη ναζιστική Γερμανία, με τους Tom Hardy, Cillian Murphy, Kenneth Branagh, James D’Arcy και Mark Rylance να έχουν ήδη «στρωθεί» στη δουλειά aka τα γυρίσματα. Το δεύτερο είναι το remake του «Memento», για το οποίο ο Christopher Nolan επεξεργάζεται το σενάριο.

Αν απολαμβάνετε κι εσείς τις δουλειές του δημοφιλούς σκηνοθέτη κι αν ενθουσιαστήκατε με τα νέα για τις επερχόμενες ταινίες του, τότε ευκαιρία να του ευχηθούμε «Χρόνια Πολλά» ώστε να μας καταπλήξει γι’ άλλη μία φορά!